Paylaşım ekonomisi yaygınlaşırsa dünya nefes alacak!

-Paylaşım ekonomisi, son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de hızla büyüyor. Nitekim Price Waterhouse Coopers (PwC) tarafından 2014 yılında yapılan araştırmaya göre paylaşım ekonomisinin parasal büyüklüğü 2025 yılında 335 milyar Dolar’a çıkacağı belirtiliyordu. İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde düzenlenen 1. Uluslararası Paylaşım Ekonomisi Zirvesi İzmir Ahmed Adnan Saygun Kültür ve Sanat Merkezi’nde 15 Kasım 2022 tarihinde yapıldı.  Zirve’de çok önemli tartışmalar yapıldı, çözüm önerileri ortaya atıldı.

–Paylaşım ekonomisi, birçok yönden kazanım sağlıyor. Örneğin, her yıl dünyada çöpe giden 1,3 milyar ton yiyecek paylaşılsa çöp olmaktan kurtulabilir. Dünyada boş duran 900 milyon evin paylaşılmasıyla 150 milyon evsizin sorunu tümüyle çözülür. Her gün ortalama sadece 1 saat kullandığımız ve sonra gün boyunca bir yerlerde park eden otomobillerimizin yerine taşıt paylaşımı ile otopark ihtiyacının %95 azalması mümkün!

İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde PAYDER Paylaşım Ekonomisi Derneği tarafından 1. Uluslararası Paylaşım Ekonomisi Zirvesi İzmir Ahmed Adnan Saygun Kültür ve Sanat Merkezi’nde 15 Kasım 2022 tarihinde yapıldı.

Zirve’de gün boyunca paylaşmayı ve paylaşarak ekonomik değerler yaratmayı çeşitli boyutlarıyla ele alan sunumlar gerçekleşti.

Aslında paylaşmak, bizim kültürümüzde var olan önemli bir davranış biçimi. Komşusu açken tok yatmayı istemeyen bir kültüre sahibiz. “Ekmeğini yalnız yiyen, yükünü yalnız taşır” diyen atasözümüz var.

Sadece bizde değil, dünya kültürlerinde de paylaşmanın daima önemsendiğini görüyoruz.

Ernest Renan; “Paylaşmanın asaletini, bencilliğin çirkinliği ile değişmeyin” diyerek paylaşmayı çok güzel anlatıyor.

Paylaşım ekonomisi, çok sade biçimde şöyle tanımlanıyor: Kullanılmayan bir ekonomik varlığın, sahibi tarafından ihtiyacı olan insanlara ihtiyaç duydukları süre içinde kiralanarak ekonomik değer yaratılması.

Dijital uygulamalar kullanılarak şeffaf, demokratik, aracısız bir ekonomik ilişki söz konusu. Böylece rekabetçi, israfı önleyen, çevreye duyarlı ve güven dolu bir ekonomik yapı ortaya çıkıyor.

Zirve; 3 ana temanın öne çıkmasını amaçlıyordu:

1. Genç girişimcilerimizin temsil ettiği neslin dijital teknolojileri sınırsızca kullanarak yeni iş fırsatları yakalamalarına yardımcı olmak,
2. “Paylaşım Ekonomisi’ni büyüten hukuksal ve sosyal yapının güçlü olmasını sağlamak,
3. Ülkemizi, paylaşım ekonomisini geniş boyutta geliştiren başlıca ülkelerden birisi haline getirmek.

2025 YILINDA PAYLAŞIM EKONOMİSİNİN BÜYÜKLÜĞÜ 335 MİLYAR DOLAR’A ÇIKACAK

Çoğumuz biliyoruz. 2000”li yıllara girdikten sonra ilk 10 yıl içinde dijital uygulamaların yoğun olarak hayatımıza girmesiyle paylaşım ekonomisinin hızla büyüdüğünü görmeye başladık. Bu konuda en kapsamlı ilk araştırma, Price Waterhouse Coopers (PwC) tarafından 2014 yılında yayınlandı. O yıllarda paylaşımın en yoğun yapıldığı 10 büyük ekonomik sektörün büyüklüğünün sadece % 5’i 15 milyar Dolar ile paylaşım ekonomisine ait iken 2025 yılında payın %50’ye, parasal büyüklüğün ise 335 milyar Dolar’a çıkacağı belirtiliyordu.

Gerçekten de paylaşım ekonomisi ile büyük kazanımlar mümkün. PwC Araştırma Raporu’nu izleyen başka analiz raporları daha büyük ekonomik kazanımları işaret ediyor. Örneğin; her yıl dünyada çöpe giden 1,3 milyar ton yiyeceğin paylaşılarak çöp olmaktan kurtulduğunu düşünün. Ne büyük bir ekonomi ortaya çıkar, değil mi?

DÜNYADA 150 MİLYON EVSİZ VAR, 900 MİLYON BOŞ EV PAYLAŞILSA NASIL OLUR?

Yine, 150 milyon evsizin yaşadığı dünyamızda yaşanabilir durumda ve boş duran 900 milyon ev paylaşılsa sizce nasıl olur? 2008 yılında maddi sıkıntılar içinde yatak-kahvaltı pazarlamaya çalışan Brian Chesky ve iki arkadaşının kurduğu AirBnB girişiminin 2022 yılının üçüncü çeyrek finansal sonuçlarında 100 milyon geceleme sağlandığını ve 2,9 milyar Dolar kazanç elde edildiğini görüyoruz.

Keza, hayatında hiç ekonomiye katkı yapmamış 870 milyon kadının freelance olarak iş paylaşımı yaparken para kazanır hale gelmesine ne dersiniz?

1990 yılından bu yana 1,1 milyar insanın mikro finans paylaşımıyla fakirlikten kurtulması sosyal refaha büyük katkı olmadı mı?

  PARK EDEN OTOMOBİLLER PAYLAŞILSA OTOPARK İHTİYACI YÜZDE 95 AZALIR

Her gün ortalama sadece 1 saat kullandığımız ve sonra gün boyunca bir yerlerde park eden otomobillerimizin yerine taşıt paylaşımı ile otopark ihtiyacının %95 azalması mümkün! Ayrıca şehiriçi trafiği üçte bir oranında azalıyor, paylaşım yapan her bir sürücü yılda 1 ton Co2 salımını önlüyor! Böylece hava kirliliğinden hayatını kaybeden 4,2 milyon insanın önemli bir bölümünün hayatta kalmasını sağlayabilsek ne kadar anlamlı olur, öyle değil mi?

1. PAYLAŞIM EKONOMİSİ ZİRVESİ’NDE NELER KONUŞULDU?

Ülkemizi bu sosyoekonomik başarıların önemli bir adresi yapmayı hedefleyen PAYDER, “1. Paylaşım Ekonomisi Zirvesi”nde verilen bir başka önemli mesaj da bereket dolu bir yaşam için ortak akılla paylaşmak oldu. Toplum olarak kültürümüzde var olan imece anlayışı aslında buna çok güzel bir örnek. Yıllardır kapitalist anlayışın bize dikte ettirdiği “al-kullan-at” prensibine sahip lineer ekonomi terk edilerek yerine şeffaf, katılımcı, demokratik ve israfı reddeden döngüsel ekonomi kavramı artık gündemimize giriyor.  Paylaşım ekonomisi de bu alanda büyük gelişmeler sağlayacak kuşkusuz.

PAYLAŞARAK DAHA AZ TÜKETMEK MÜMKÜN

Zirve’de konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Tunç Soyer’in de vurguladığı gibi; doğanın ve insanların üzerinde büyük yaralar açmakta olan “al-biriktir” anlayışı hep zenginlik vadetti. Kendine ait evler, şirketler, taşıtlar, servetler paylaşmadan büyümeye alışmış zenginliği tanımlıyor. Adeta kanserleşmeyi gösteren bu tablo kimseye huzur getirmiyor. Hepimizin ekmeğini, güvenliğini ve dünyamızın sağlığını elinden alıyor. İktisat biliminin temel paradigması der ki “kaynaklar sınırlı, ihtiyaçlar sınırsızdır.” Gerçekten öyle mi? Doğa ile uyumlu kaynak arayışı pekala sonsuz imkanlar sunuyor. Güneş, rüzgar, hidrojen sonsuz kaynaklar değil mi? Paylaşarak daha az tüketmek de mümkün.

Paradigmaları değiştirme zamanı geldi, geçiyor.

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com

 

 

 

 

 

 

 

 

Zirvede; dünyadaki gelir dağılımının hızla bozulduğu, ekonomilerin sürdürülemez boyuta geldiği, bunun mutlaka değişmesi gerektiği vurgulandı.

Öte yandan hayırseverlik kavramının insan eğitimiyle desteklenmesi ve ilgili örgütlerin paylaşarak insan niteliğini iyileştirmesi de diğer bir önemli mesaj olarak dikkati çekti.

Karayolu ulaşımında elektrik enerjisine dönüşüm ve paylaşım esaslı ulaşıma dair şunu söylemek mümkün: Sürücüsüz karayolu ulaşımına az kaldı. Artık taşıt sahipliği önemini yitirecek, taşıt kullanımını paylaşan ulaşım, hepimizin hayatına daha çok girecek. Günümüzde bu yöndeki girişimler ticari kazanç elde etmekte zorlanıyor, ama geleceğin bu yönde olduğu da kesin.

Sonuç olarak ulaşımdan gıdaya, eşya ve giysi paylaşımından konaklamaya, bilgi paylaşımından iş paylaşımına kadar bir çok alanda doğa dostu ve bereket dolu yeni iş modelleri geliştirmek pekala mümkün. Başdöndürücü hızla gelişen dijital teknolojiler bunu güçlü şekilde destekliyor.

O zaman hukuki ve sosyal boyutu güçlü paylaşım modelleriyle temel işsizlik ve yoksulluk sorunlarını çözmek için daha ne duruyoruz?