Piyasalar, yılı nasıl kapatacak?

Osman Göktan

Yılın son ayına girdik. Ama gerek Türkiye’nin gündemi, gerekse dünyanın gündemindeki konular yoğun ve karmaşık. Peki dövizin seyri ne olacak? Altın, nasıl bir rota çizecek? Hisse senedi piyasası, her yıl olduğu gibi bu yıl da yükseliş mi kapanacak? Gelin piyasalara kısa bir tur atalım…

Ekim ayındaki global piyasalarda yaşanan riskten kaçış sonrası Kasım ayı piyasaların dengelenme arayışına sahne oldu. Petrol fiyatlarında Ekim ayında başlayan düşüş Kasım ayında yaklaşık %20 ile sertleşerek devam ederken, büyüme endişeleriyle başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke borsalarındaki satışlar, Kasım ayı içinde düşük momentumla da olsa devam etti. Ancak ay sonuna doğru FED Başkanı Powell’in nötr faize yakın olduklarına yönelik güvercin açıklamaları sonrası borsalar kayıplarını geri alarak genel olarak pozitif tarafa geçmeyi başardı. Kasım ayında gelişmekte olan ülke piyasaları ve özellikle Asya borsaları gelişmiş ülke piyasalarından pozitif ayrıştı. Petrol fiyatlarındaki düşüşün güçlenerek devam etmesi EM içinde petrol ihraççısı ülkelerde riskten kaçışın devam etmesine neden olurken, Türkiye ve Asya piyasaları gibi petrol ithalatçısı olan ülkelere yönelik risk iştahını yükselterek pozitif ayrışmalarını sağladı. TL varlıklar ise Kasım ayında hem petrol fiyatlarındaki sert düşüş hem de ABD’nin Türkiye’yi İran ambargosundan muaf sekiz ülke içinde tutmasıyla pozitif ayrışmaya devam etti. ABD ile Ekim ayında başlayan ilişkilerin normalleşme süreci İran ambargosundan Türkiye’nin muaf tutulmasıyla pekişmiş oldu. TL Kasım ayında Dolar karşısında %7’ye yakın değer kazanırken, yurtiçi tahvil faizleri de 200 baz puana yakın düşüş gerçekleştirerek Temmuz ayı dip seviyelerini test etti. Hazine’nin ay içindeki yüklü itfaya rağmen yurtdışından yaptığı Euro Bond ihracı sonrası yurtiçi tahvil ihalelerini iptal etmesi ve piyasada kalan yüklü nakidin ikinci el tahvillere yönelmesi tahvil faizlerindeki düşüşte etkili olan ana faktörden birisi oldu. CDS’ler ise TL varlıklara ilişkin risk algısının düşmesiyle ay içinde 350 seviyelerine gerilese de sonrasında tekrar 400 seviyelerine kadar yükselirken ayı 380 seviyelerinden kapatıyor. CDS’ler Eylül ayında 570 ile son yılların en yüksek seviyesini test etmişti. BIST kasım ayında TL bazında %5 üzerinde yükselişle kapatırken, bankacılık endeksinde Eylül ayında başlayan pozitif ayrışma güçlendirerek ayı %14’ü aşan yükselişle kapatmaya hazırlanıyor. Ancak, sanayi endeksindeki negatif ayrışma devam ederken ayı %3’e yaklaşan kayıpla tamamlıyor.

FED’İN FAİZLERİ ARTTIRMA İHTİMALİ ÇOK YÜKSEK

FED Kasım ayı toplantısında faizleri %2,00-2,25 aralığında sabit tutarken, karar 9 üyenin oy birliğiyle alındı. FED, faizlerin kademeli şekilde devam ettirileceği şeklindeki vurgusunu devam ettirdi. FED toplantı özetinde ekonomik görünüme ilişkin risklerin dengeli olduğu ifade edilmeye devam edilirken, ekonomi ve istihdamın güçlü olduğu görüşü yinelendi. Karar sonrası piyasalarda önemli bir fiyatlama değişikliği olmadı. FED’in Aralık ayında faiz artışına gitme olasılığı %80 olasılıkla fiyatlanırken, Aralık ayındaki bir faiz artışı sonrası Haziran 2019 toplantısına kadar (Ocak, Mart ve Mayıs olmak üzere 3 toplantı var) bir faiz artışı daha olasılığı %50 altında fiyatlanıyor. Son dönemde piyasalarda FED’in 2019 yılında faiz artışına ara verebileceği eklentileri de güçleniyor. ABD başkanı Trump FED’in faiz artırmaması gerektiği şeklindeki eleştirilerinin dozunu artırırken, FED politikasından ve Powell’dan memnun olmadığını her fırsata belirtiyor. Bu açıklamalar sonrası FED başkanı Powell, son FED toplantısındaki nötr faize uzağız açıklamasının aksine faizlerin nötr seviyenin biraz altında olduğu şeklinde açıklama yaptı. Bu açıklama son dönemde çokça dille getirilen FED’in 2019’da faiz artırımlarına ara verebileceği beklentisini güçlendirdi ve bu yönde bir sinyali olarak algılandı.

TİCARET SAVAŞININ GERİLEMESİ, TL’Yİ OLUMLU ETKİLEDİ

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının gündemde alt sıralara gerilemesi Kasım ayında Türk Lirası gibi gelişmekte olan ülke para birimlerini olumlu yönde etkiledi. Öte yandan ABD’nin Türkiye’yi İran ambargosundan muaf tutması da Türk Lirası’nı destekler nitelikteydi. Bununla beraber ay sonuna doğru Başkan Powell’in açıklamalarının ardından kuvvetlenen FED’in faiz artırımlarında agresif olmayacağı görüşü gelişmekte olan ülkeler için iyi bir haber olurken; ülke para birimlerinde olumlu bir hava yarattı. Hali hazırda Kasım ayı boyunca düşüş eğiliminde olan Dolar/TL kuru da bu gelişmelere aşağı yönlü tepki verdi. Kasım ayına 5.58 sınırından başlayan kur 5.14 seviyelerine kadar düşüş kaydetti. Geri çekilmenin devamı durumunda kurda 5.05 desteğinden sonra 4.85 seviyesi gündeme gelebilir. Kurdaki olası yukarı yönlü fiyatlamalarda ise 5.20 üzerinde 5.32’nin direnç oluşturması beklenebilir. Bu seviyeden sonra ise 5.45 seviyesi takip edilebilir.

Kasım ayı boyunca Avrupa kanadında Brexit görüşmeleri ve İtalya’ya yönelik endişeler hakimdi. Euro’nun üzerindeki baskılar nedeniyle kısa vadede toparlanması zor gibi gözükmüş olsa da ABD kaynaklı gelişmeler pariteyi destekler nitelikteydi. Kasım ayında 1.1214-1.1500 sınırında fiyatlanan EURUSD paritesinin Aralık ayında 1.1350 üzerinde tutunması 1.1420 ve 1.1570 dirençlerini gündeme getirebilir. Diğer yandan 1.1350 aşağısındaki yaşanabilecek geri çekilmelerde ise 1.10 desteği test edilebilir.

ALTIN, NASIL BİR SEYİR İZLEYECEK?

Kasım ayında ticaret savaşları nispeten gündemde daha az yer alırken; güvenli liman niteliğini ön plana çıkaramayan ons altın, Dolar’dan ve ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin gerilemesinden bulduğu destekle yükseliş kaydetti. Değerli metalde fiyatlar 1.238 doları zorlarken, bu seviye geçilirse 1.260 direnci takip edilebilir. Bu noktadan sonra ise 1.290 direnci hedeflenebilir. Geri çekilmelerde ise 1.220 en önemli destek olarak gözüküyor. Risk iştahında artış olması halinde ons altında 1.190 seviyesinin test edilmesi beklenebilir.

GLOBAL RESESYON ENDİŞELERİ ARTIYOR

Yurt dışında Aralık ayının en önemli gündem maddesi 18-19 Aralık’ta yapılacak FED’in toplantısı olacak. Aralık ayında FED’in faizleri attırması beklenirken, FED üyelerinin 2019’a ilişkin faiz artırım beklentileri önemli olacak. Toplantı sonrası yapılacak açıklamalardan faiz artışlarının yavaşlayacağı yönünde sinyaller gelmesi durumunda piyasalardaki risk iştahını artırması ve Noel baba rallisi olarak adlandırılan ve genellikle yılı iyi kazançlarla kapatmak isteyen fonların da çabasıyla Global hisse senedi piyasalarında Aralık ayında mini bir ralli ve toparlanma görebiliriz. Ancak ABD-Çin arasındaki ticaret savaşının tırmanması, Brexit ve İtalya’ya yönelik endişeler, Aralık ayında da piyasaların önündeki en büyük riskler olmaya devam edecek. Ayrıca Aralık ayında da petrol fiyatları yakından takip edilmeye devam edilecek. Ekim ve Kasım ayındaki sert düşüş sonrası petrol fiyatlarında sınırlı tepki yükselişleri oluşabilir. Petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte gelişmiş ülke borsaları endekslerinin zayıf kalmaya devam etmesi, EM içinde ise Türkiye ve Asya borsaları gibi petrol ithalatçısı ülke borsalarının ise pozitif ayrışmaya devam etmesi bekleniyor. Petrol’deki düşüşle birlikte Rusya-Brezilya gibi ihraççı ülkelerden Türkiye gibi ithalatçı ülkelere doğru kısa vadeli fon geçişi görebiliriz. Ancak petrol fiyatlarındaki düşüşün güçlü şekilde devam etmesinin bir seviyeden sonra global büyüme endişeleri ve resesyon endişelerine neden olabileceğini de unutmamak gerekir.

BIST, ARALIK AYINI GÜÇLÜ KAPATACAK

Yurt içinde Aralık ayında Merkez Bankası’nın faiz kararı, makroekonomik tarafta ise enflasyon ve 3. çeyrek büyüme verileri önemli olacak. Enflasyonda kısmen gelebilecek olumlu veriler, TL varlıklardaki güçlenmeyi devam ettirebilir. Büyümenin zayıf gelmesi beklenirken, beklentilerin çok altında gelmesi piyasaların moralini bozabilir. TCMB’nin Eylül ayındaki 625 baz puanlık faiz artışı sonrası Aralık ayında faizlerde bir değişikliğe gitmesi beklenmiyor. Enflasyondaki yükselişin momentum kaybetmesi ve kurlardaki gerileme de bu beklentiyi destekleyecektir. Ancak TCMB’nin enflasyondaki yüksek seyir nedeniyle sıkı duruşunu korumaya devam edeceğini düşünüyoruz. Aralık ayında Fitch’in kredi notu değerlendirmesi izlenecek önemli konulardan biri olacak. Fitch Türkiye’yi BB kredi notu ve negatif görünümle takip ediyor. Mevcut kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin iki kademe altında yer alıyor. Diğer kredi derecelendirme kuruluşları Moody’s üç, S&P ise yatırım yapılabilir seviyenin dört kademe altındaki notla izliyor. Fitch negatif izlemede olduğu için biz beklemesek de kredi notunu bir indirebilir. Bu yönde bir kararın sınırlı da olsa TL varlıklarda negatif baskı oluşturması beklenir. Fitch daha önce banka notlarını ülke notunun bir kademe altına çekti, Görünümün de negatif olması nedeniyle ülke notunu düşürme olasılığı var. Ancak mevcut ekonomik gelişmelerden sonra Fitch’in bu değerlendirme değişiklik yapmadan pas geçme olasılığının yüksek olduğunu düşüyoruz. Ülke notunu sabit bırakması TL varlıklar açısından sınırlı pozitif fiyatlanabilir. ABD ve AB ile ilişkiler önemli olmaya devam edecek. Son dönemde ABD ile ilişkilerin düzelmesi TL varlıkların pozitif ayrışması ve toparlanmasında ana etken oldu. Bu nedenle Suriye’deki gelişmeler önemli olacak. FED’in güvercin açıklamaları ve düşük petrol fiyatlarının desteğiyle TL varlıkların Aralık ayında da pozitif ayrışmasını devam ettirme olasılığını yüksek görüyoruz. BIST’in Aralık ayı performansları incelendiğinde hareketlerin ay içinde sert gerçekleştiği görülüyor. O nedenle bu Aralık ayında da BIST’in 88.000-100.000 bin aralığında geniş bir bantta hareket etmesi bekleniyor.

Son iki yılda BIST’in Aralık ayında güçlü güçlü performans gösterdiği, son altı yılın üçünde %5-10 arası yükselişle ayı kapattığı görülüyor. Bu yıl da son iki yılda olduğu gibi BIST’in Aralık ayını güçlü yükselişle kapatma olasılığının yüksek olduğunu düşünüyoruz.

Osman Göktan

Şeker Yatırım Genel Müdürü

goktan@turcomoney.com