Şurası çok net ki savaşın kazananı olmaz. Taraflı tarafsız herkes oluşan kayıplardan nasibini alır. Nitekim bu sefer de böyle oluyor. Otomotiv sektörü metal fiyatlarının büyük oranda artışından ciddi rahatsızlık içinde. Taşıtların gövdelerinde kullanılan alüminyumdan katalitik konverter ünitelerindeki paladyuma, bataryalarda kullanılan nikele kadar ciddi maliyet artışları söz konusu.

https://www.reuters.com/business/autos-transportation/carmakers-face-soaring-metal-costs-with-russian-supplies-risk-2022-03-08/

SATILACAK YETERLİ TAŞIT YOK

Bu hafta başında Alüminyum ve Paladyum fiyatları rekor düzeye çıktı. Nikel ise üç gün önce tarihinde ilk kez tonu 100 bin $ fiyata dayandı. Avrupa ülkelerinde son dört ay içinde alüminyum temin maliyeti %60 yükselmiş oldu. Bakalım bu yıl sonuna doğru normale dönmesi beklenen yarı iletken çip tedariği hammaddedeki bu fiyat artışlarının etkisini telafi edebilecek mi? Gerçi çip tedariğinde henüz normale dönüş sinyalleri gelebilmiş değil. Hala satılacak yeterli taşıt yok ve fiyatlar yukarı gitmeye devam ediyor. Örneğin, LMC ve J.D.Power, ABD  içinde Şubat 2022 ayındaki taşıt fiyatlarının 2021 yılının aynı ayına göre %18,5 artmış olduğunu söylüyorlar.

SAVAŞ, AVRUPA’NIN ÇELİK ÜRETİCİLERİNE MALİYET VE TEMİN ZORLUKLARI YAŞATACAK

Bu arada Alman markalar Volkswagen ve BMW da Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden ciddi oranda etkilenen otomotiv markaları. Ürettikleri taşıtlarda kullanılan kablo demetlerinin Ukrayna’daki üretimini askıya almak zorunda kaldılar. Her bir taşıt içinde ortalama 5 km uzunluktaki kablo teminini Ukrayna’daki fabrikalardan yapıyorlardı. Aynı şekilde Almanya’nın Nikel ithalatının %44 ü, Titanyum ithalatının %41 i, Demir cevheri ithalatının üçte biri ve Paladyum ithalatının %18 i Rusya’dan yapılıyordu. Rusya, 2021 yılında 108 Milyon ton olan demir cevheri üretimiyle dünyada beşinci sırada. Doğal olarak bu savaş Avrupa’nın çelik üreticilerine maliyet ve temin zorlukları yaşatacak.

Global olarak elektrik motorlu taşıt üretimine doğru radikal bir dönüşüm yaşanırken bu savaş bataryalardaki Nikel maliyetini artırıyor ve teminini zorluyor. Benchmark Mineral Intelligence’e göre Rusya, toplam nikel üretiminin %5 ine sahip. Ancak, dünyanın yüksek vasıflı nikel temininde ise %20 payı var. Nikel, elektrik motorlu taşıtların bataryalarının üretiminde kullanılıyor. Böylece üretim hatlarını elektrik motorlu taşıtlara döndürmekte olan otomotiv sanayii yeni bir temin sorunu ile baş etmek durumunda. Halbuki batarya maliyetinin ucuzlatılması üreticilerin en önemli hedeflerinden. Bu yıl sonuna kadar maliyetin 100$/kWh altına inmesi gerekiyordu. Bakalım ne olacak? Büyük ihtimalle otomotivciler bataryalar için hurda nikel kullanımını BMW’nin yaptığı gibi %50 nin üzerine çıkarmaya çalışacaklar.

ELEKTRİKLİ TAŞIT ALANLARA TEŞVİK

Bu arada ülkelerin elektrik motorlu taşıt üretimine dönük politikaları hız kesmiyor.  Bu hafta bir ara varil fiyatı 130$ üzerine çıkan petrol ve savaşın gidişatındaki belirsizlik ülkeleri bu yöne itiyor. Örneğin, 9 Mart 2022 tarihli Automotive News Europe haberine göre İtalya, elektrik motorlu taşıt satın alacak müşterilere taşıt başına 6,000 € ya varan teşvik uygulayacak. Bu amaçla İtalya Hükümeti 2030 yılına kadar 8,7 milyar € bütçe kullanacak. Keza eski taşıtını hurdaya ayıran ve yerine Euro 6 standardına uygun fosil yakıtlı taşıt alan her bir müşteri de 1,250 € teşvik alacak.

Yine 9 Mart 2022 tarihli Newsweek haberine göre ABD içinde akaryakıt fiyatlarının galon başına 5,57$ a kadar çıkması eyaletlerin elektrik motorlu taşıt şarj alt yapılarına daha fazla yüklenmelerine neden oluyor. Geçen yıl yaklaşık 500,000 adet elektrik motorlu taşıtın satıldığı ABD pazarında son çeyrekte görülen %70 oranındaki artış, bu yıl ABD’de toplam taşıt satışının %10 una yakınsayan bir elektrik motorlu taşıt satış performansının olacağını gösteriyor.

Elbette en büyük dileğimiz Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın biran önce sona ermesi. Yoksa belirsizliğin otomotiv sektörünü nereye sürükleyeceğini öngörmek mümkün değil.

İbrahim Aybar

Renault Mais Eski Genel Müdürü

aybar@turcomoney.com