Servis modeli bankacılığı ile bankacılık şekil değiştiriyor

Gürdoğan Yurtsever

Ülkemizde servis modeli bankacılığı olarak ifade edilen bu model esasen bankacılığa kurum bazlı bakış yerine, bankacılık hizmetlerinin talep eden işletme veya yenilikçi girişimlere bir servis olarak sunulmasını içeren bir yaklaşımı içeriyor. Taslak yönetmeliğin 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girmesi hedefleniyor. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte finansal hizmetlerde yeni bir devrimi yaşamaya başlayacağız.

Finansal hizmetlerde teknolojinin yaygınlaşmasıyla hızlanan demokratikleşme ve tabana yayılma bu iş modeli sayesinde daha da hızlanacak. Bankacılık hizmetlerine daha kolay, hızlı ve daha düşük maliyetli ulaşılabilecek. Finansal hizmetler bu tür yeni hizmet alanları, teknolojiler ve düzenlemeler ile geleceğimizi şekillendirmeye devam edecek.

Dijitalleşmenin en yoğun yaşandığı alanların başında gelen bankacılık yeni teknolojiler ve düzenlemeler ile şekil değiştirmeye devam ediyor. Gerek teknoloji, gerekse de düzenleme anlamında tüm dünyada devam eden hızlı değişimi yakalamak için ülkemizde de önemli adımlar atılıyor.

Özellikle BDDK tarafından son dönemlerde bu alanda önemli düzenlemeler yapıldı. BDDK’nın bu alandaki son ve önemli adımlarından birisi de Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik taslağı oldu. Ağustos ayında hazırlanan taslak yönetmelik ilgili tüm tarafların görüşlerine açıldı.

Fotograf: AA

BİR SERVİS OLARAK BANKACILIK

Bu yönetmelik taslağı esas olarak birbiriyle bağlantılı olsa da fiziksel mekanı olmayan dijital bankalar ve bunun yanı sıra servis modeli bankacılığı ile ilgili önemli iki konuyu düzenliyor. Bir önceki yazımızda dijital bankalar ile ilgili kısmını detaylı olarak analiz etmiştik. Bu kez onun kadar önemli olan servis modeli bankacılığı ile ilgili kısmını incelemeye çalışacağız.

Servis modeli bankacılığı (Banking as a Service-BaaS) finansal inovasyon, kapsayıcılık ve hizmetlere erişimi kolaylaştırmak amacıyla finans ve bankacılık alanında dünyada üzerinde önemle durulan, yatırımlar yapılan ve bankacılığın şeklini değiştirebilecek bir alan olarak karşımıza çıkıyor.

TALEP EDEN İŞLETME VEYA YENİLİKÇİ GİRİŞİMLER BANKACILIK SERVİSLERİNİ KULLANABİLİYOR

Ülkemizde servis modeli bankacılığı olarak ifade edilen bu model esasen bankacılığa kurum bazlı bakış yerine, bankacılık hizmetlerinin talep eden işletme veya yenilikçi girişimlere bir servis olarak sunulmasını içeren bir yaklaşımı içeriyor. Bu iş modelinde  bankalar hizmetlerini servis olarak üçüncü taraflar ile paylaşıyor.

Yönetmelik taslağında servis modeli bankacılığı; arayüz geliştiricilerin servis bankalarının sistemleriyle doğrudan API’lar (Bir yazılımın başka bir yazılımda tanımlanmış işlevleri kullanabilmesi için oluşturulmuş uygulama programlama arayüzü) ve açık bankacılık servisleri aracılığıyla bağlantı kurarak müşterileri adına servis bankası üzerinden bankacılık işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağladığı bankacılık hizmet modeli olarak tanımlanıyor.

YURT İÇİNDE YERLEŞİK ARAYÜZ GELİŞTİRİCİLERE SUNULABİLECEK

Böylelikle arayüz geliştiricilerin servis bankalarının sahip olduğu bankacılık altyapısını kullanarak piyasaya yeni ürün ve hizmetler sunabilmesi ve servis bankalarından alınan bu hizmetler karşılığında arayüz geliştiriciler tarafından servis bankalarına taraflar arasında anlaşılan bir ücret ödemesi söz konusu oluyor. Servis modeli bankacılığı hizmetlerini sunan banka, servis bankası olarak ifade ediliyor.

Servis modeli bankacılığı bakımından servis bankası yalnızca yurt içinde yerleşik arayüz geliştiricilere servis modeli bankacılığı hizmeti verebilecek. Servis bankasının arayüz geliştiricinin müşterisine bankacılık hizmetleri sunabilmesi için söz konusu müşteri ile servis bankası arasında bankacılık hizmetleri sözleşme ilişkisinin kurulması gerekecek. Yönetmelik taslağında yer verilen detaylı hususlara sözleşmede yer verilecek.

KİMLİK DOĞRULAMA VE İŞLEM GÜVENLİĞİ SERVİS BANKASININ SORUMLULUĞUNDA OLACAK

Kimlik doğrulama ve işlem güvenliği yükümlülükleri servis bankasının sorumluluğunda olacak. Servis bankaları, bu yükümlülükleri yerine getirmeyen ya da sistemleri bu yükümlülükleri yerine getirme konusunda yetersiz olan arayüz geliştiricilere servis modeli bankacılığı hizmeti sunamayacaklar.

Servis bankasının müşteri bilgilerini arayüz geliştiriciye aktarabilmesi için,  müşterinin bu yöndeki talep ya da talimatını alması zorunlu olacak. Taslakta yer alan istisnalar dışında arayüz geliştiriciye aktarılan sır niteliğindeki bilgiler depolanamayacak.

İMZALANAN SÖZLEŞMELER BDDK’YA GÖNDERİLECEK

Bankalar, servis modeli bankacılığı hizmetlerini mevcut faaliyet izinleri çerçevesinde verebilecek. Bunun için BDDK’ya faaliyet genişlemesi talebinde bulunmalarına gerek olmayacak.

Servis bankası, vereceği hizmetlerin kapsamı hakkında arayüz geliştirici ile sözleşme imzalamadan önce BDDK’ya yazılı bilgilendirmede bulunacak. Servis bankası, hizmet verdiği tüm arayüz geliştiricilerin listesi ve kullandırdığı hizmetler hakkında internet sitesi üzerinden bilgi verecek.

Ayrıca Bankalar tarafından arayüz geliştiriciler ile imzalanan her hizmet sözleşmesinin bir örneği imza tarihinden itibaren bir hafta içinde BDDK’ya gönderilecek. BDDK servis bankalarının arayüz geliştiricilere vereceği hizmetlere ilişkin kullandıracağı API’lar ve açık bankacılık servisleri hakkında teknik kriterler ile usul ve esasları belirleyebilecek.

FİNANSAL HİZMETLERDE YENİ BİR DEVRİM

Taslak yönetmeliğin 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girmesi hedefleniyor. Bu kapsamda görüş toplanması ve alınan görüşlerin değerlendirilmesi süreci devam ediyor. Gelecek görüşlere göre yönetmelikte revizyonlar yapılabilecek. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte finansal hizmetlerde yeni bir devrimi yaşamaya başlayacağız.

Hizmetlerini dijital kanallar ile tüketicilere sunan her sektörden şirketler/arayüz geliştiriciler bu iş modeli ile bankacılık lisansına gerek olmadan hizmetlerine bankacılık servislerini de entegre edebilecek. Kullandığı bankacılık servisleri/hizmetleri ile işlerini daha hızlı büyütme, müşteri tabanını genişletme ve müşteri sadakatini artırma imkanına sahip olacaklar.

Tüketiciler ise bankalar ile doğrudan iletişim kurmadan bankacılık hizmetlerini alışveriş yaptığı dijital kanallardan alabilecek. Finansal hizmetlerde teknolojinin yaygınlaşmasıyla hızlanan demokratikleşme ve tabana yayılma bu iş modeli sayesinde daha da hızlanacak. Bankacılık hizmetlerine daha kolay, hızlı ve daha düşük maliyetli ulaşılabilecek. Finansal hizmetler bu tür yeni hizmet alanları, teknolojiler ve düzenlemeler ile geleceğimizi şekillendirmeye devam edecek.

Gürdoğan Yurtsever

yurtsever@turcomoney.com