Sigortacılıkta ve özel emeklilik sektöründe iç sistemler güçleniyor

Gürdoğan Yurtsever

-25 Kasım’da yayımlanan yeni düzenlemeye göre iç sistemler; İç kontrol, risk yönetimi, aktüerya ve iç denetim sistemlerinden oluşuyor. Bankacılık ve diğer finansal kuruluşlarda iç sistemler iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinden oluşurken, bu düzenleme ile sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerindeki iç sistemler yapılanmasına aktüerya sisteminin de dahil edilmesi dikkat çekiyor.

–Çok detaylı ve titiz bir şekilde hazırlandığı anlaşılan yeni yönetmelik ile sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin iç sistemleri daha da güçlenecek. Bu şekilde riskler daha etkili yönetilebilecek, olası zarar ve kayıpların önlenmesi mümkün olabilecek. Bunun için de düzenleme ile getirilen kuralların etkili bir şekilde uygulanması ve SEDDK’nın etkin gözetimi önem taşıyor.

Risklerin giderek arttığı ve karmaşıklaştığı günümüzde bu risklerin etkili bir şekilde yönetilmesi tüm işletmeler için büyük önem taşıyor. Bu risklerin yönetilmesi bakımından da kontrol, risk yönetimi, mevzuat uyum ve denetim sistemleri kritik roller üstleniyor.

Bu sistemlerin bütünü iç sistemler olarak ifade ediliyor. Özellikle bankacılık, sigortacılık, sermaye piyasası gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerde bu sistemlerin güçlü olmasına yönelik düzenleyici otoriteler tarafından önemli düzenlemeler yapılıyor.

SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİNDE İÇ SİSTEMLER DÜZENLEMESİ YAYIMLANDI

Bu konudaki son ve önemli düzenleme Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından yayımlanan Sigortacılık ve Özel Emeklilik Sektörlerinde İç Sistemlere Dair Yönetmelik oldu. 25 Kasım’da yayımlanan düzenleme yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.

2019 yılında SEDDK’nın kurulması ile sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde düzenlemeler hızla devam ediyor. Yayımlanan bu yeni yönetmelik ile 2008 yılında yayımlanan eski yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin iç sistemlerine yönelik önemli yeni kurallar getirildi.

İÇ SİSTEMLER; İÇ KONTROL, RİSK YÖNETİMİ, AKTÜERYA VE İÇ DENETİM SİSTEMLERİNDEN OLUŞUYOR

Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde faaliyet gösteren Güvence Hesabı, Sigorta ve Emeklilik Gözetim Merkezleri gibi özellikli kuruluşlar ve tüzel kişiliği haiz sigorta ve reasürans brokerlerinin maruz kaldıkları risklerin izlenmesi ve kontrolünün sağlanması amacıyla, faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu, değişen koşullara uygun yeterli ve etkin iç sistemler oluşturması gerekiyor.

Düzenlemeye göre iç sistemler; İç kontrol, risk yönetimi, aktüerya ve iç denetim sistemlerinden oluşuyor. Bankacılık ve diğer finansal kuruluşlarda iç sistemler iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinden oluşurken, bu düzenleme ile sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerindeki iç sistemler yapılanmasına aktüerya sisteminin de dahil edilmesi dikkat çekiyor.

İÇ SİSTEMLER SORUMLULUĞU GÖREVİ DENETİM KOMİTESİ ARACILIĞIYLA YERİNE GETİRİLECEK

İç sistemlerin kurulması ve işletilmesinde nihai sorumluluk yönetim kurulunda olacak. Şirketlerde yönetim kurulu, iç sistemler kapsamındaki görev ve sorumluluklarının sağlıklı bir biçimde yerine getirilmesini teminen iç sistemler sorumluluğu görevini denetim komitesi aracılığıyla yerine getirecek.

İç sistemler kuruluş organizasyonu içerisinde yapılandırılacak. Yönetmelik kapsamındaki şirketler ve özellikli kuruluşlar kendi örgüt yapıları içerisinde ayrı bir iç kontrol birimine, risk yönetim birimine, iç denetim birimine ve bu birimlere ilişkin fonksiyonlara yer verecek. Sigorta şirketleri, Doğal Afet Sigortaları Kurumu, Özel Riskler Yönetim Merkezi ve Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu bu birim ve fonksiyonlara ek olarak aktüerya birimi ve fonksiyonu oluşturacak.

İÇ SİSTEMLERE İLİŞKİN STRATEJİ VE POLİTİKALAR YÖNETİM KURULU TARAFINDAN BELİRLENECEK

İç sistemlerle ilgili faaliyetler hariç olmak üzere, Kuruluş nezdindeki diğer birim yapılanmalarında iç sistem birimlerinin isimleri kullanılamayacak, bu isimleri çağrıştıran ifadelere yer verilemeyecek.

Yönetmelik ile Yönetim Kurulu’na getirilen çok önemli sorumluluklar bulunuyor. İç sistemlere ilişkin strateji ve politikalar ile uygulama usullerini yazılı olarak belirlemek, bunların etkin bir şekilde uygulanmasını, idame ettirilmesini ve birbirleri ile koordinasyonunu sağlamak Yönetim Kurulu’nun sorumluluğunda olacak.

DENETİM KOMİTESİ, DENETİM VE GÖZETİM FAALİYETLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİNDE YÖNETİM KURULU’NA YARDIMCI OLACAK

Denetim komitesi, asgari olarak icrai görevi bulunmayan iki yönetim kurulu üyesinden oluşacak ve denetim ile gözetim faaliyetlerinin yerine getirilmesinde yönetim kuruluna yardımcı olacak. Komite üyelerinden en az birinin yurt içinde yerleşik olması gerekiyor. Komite üyeliği en fazla 9 yıl yapılabilecek. Denetim komitesi üyelerinin bağımsızlıkları ile görev ve sorumluluklarına ilişkin yönetmelikte detaylı düzenlemeler bulunuyor.

Organizasyon yapısında genel müdürle hiyerarşik bağı bulunmayan, performans ile mali ve özlük haklarına ilişkin değerlendirmeleri yönetim kurulu ya da denetim komitesi tarafından yapılan ve yetkileri itibarıyla asgari olarak genel müdür yardımcısına denk pozisyonlarda bulunan üst düzey yöneticiler, denetim komitesinde yönetim kurulu üyesi harici üye olarak görevlendirilebilecek.

İCRAİ GÖREVİ OLMAYAN ÜST DÜZEY YÖNETİCİ DENETİM KOMİTESİ ÜYESİ OLABİLECEK

Bu durumda iç kontrol, risk yönetimi veya aktüerya birimlerinin idari ve fonksiyonel açıdan belirtilen üst yöneticilere bağlı olarak çalışması mümkün olacak. Denetim komitesinde görevlendirilen söz konusu üyelerin de yönetim kurulu üyesi olma hariç denetim komitesi üyelerinde aranan nitelikleri taşıması gerekecek.

Etkin bir iç kontrol sistemi için; işlevsel görev ayrımı oluşturulması ve sorumlulukların paylaştırılması, bilgi sistemleri ve iletişim kanallarının oluşturulması, risklerle ilgili limit ve standartların belirlenmesi, iş sürekliliği yönetimi ve planının hazırlanması, ayrıca iç kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi önem taşıyor. Risk yönetimi sistemi kapsamında; risk politikaları, uygulama usulleri ve limitler ile risk yönetimi faaliyetlerinin oluşturulması ve yürütülmesi gerekiyor.

İÇ SİSTEMLER GÜVENCE SAĞLAYACAK

Kuruluşun genel fiyatlama politikası, reasürans anlaşmalarının aktüeryal açıdan yeterliliği, kuruluş mali durumu, teknik karşılıkların güvenilirliği ile yeterliliği, sigortacılık faaliyetleri ile ilgili varlık ve yükümlülük riski yönetimi ve sigorta poliçelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar için yatırım riski konusunda kuruluş üst yönetimine ve SEDDK’ya güvence sağlamak amacıyla aktüerya fonksiyonu kurulacak.

Kuruluş faaliyetlerinin mevzuat ile kuruluş içi strateji, politika, ilke ve hedefler doğrultusunda yürütüldüğü ve iç kontrol, risk yönetimi ve aktüerya sistemlerinin etkinliği ile yeterliliği hususunda yönetim kuruluna makul bir güvence sağlamak amacıyla da iç denetim sisteminin oluşturulması gerekiyor. İç denetimler dönemsel ve riske dayalı olacak.

İÇ SİSTEMLER BİRİMLERİ FAALİYET GÖSTERECEK

İç kontrol birimi, risk yönetimi birimi, aktüerya birimi ve iç denetim biriminde yönetici ve yeteri kadar uzman çalışan görev yapacak. İç kontrol, risk yönetimi ve aktüerya birimleri idari ve fonksiyonel açıdan denetim komitesine bağlı olarak faaliyet gösterecek. İç denetim birimi ise yönetim kuruluna bağlı ve idari açıdan bağımsız olacak, fonksiyonel olarak yönetim kuruluna denetim komitesi aracılığıyla raporlama yapacak.

Çok detaylı ve titiz bir şekilde hazırlandığı anlaşılan yeni yönetmelik ile sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin iç sistemleri daha da güçlenecek. Bu şekilde riskler daha etkili yönetilebilecek, olası zarar ve kayıpların önlenmesi mümkün olabilecek. Bunun için de düzenleme ile getirilen kuralların etkili bir şekilde uygulanması ve SEDDK’nın etkin gözetimi önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

yurtsever@turcomoney.com