Siyasi liderler için kitap listesi…

-Günümüzde başka bir tartışma var:  Basılı kitap çağının sonuna mı geldik? Malum, dijitalleşme çepeçevre etrafımızı sarmış durumdu, her şeyi internette bulabiliyoruz. Bilgisayar denince ilk akla gelen kişi olan Bill Gates, her yıl okuduğu kitaplardan oluşan bir kitap listesi duyuruyor, kendisi de kitap yazıyor. Diğer taraftan, Amerikan başkanları da kamuoyuna önerdikleri kitaplarla ilgili listeler yayınlarlar. Bu listeler, devlet başkanlarının okuma alışkanlıklarını ve ilgi alanlarını yansıtıyor. Aynı zamanda toplumsal ve kültürel meselelere de dikkat çekiyor.

-İngiltere’de British Library’de ise 170 milyon adet eser olduğu biliniyor. Dijitalleşmeye rağmen, dünyanın farklı ülkelerinde yeni kütüphaneler kurulmaya devam ediyor. Kongre Kütüphanesi kitap listeleri yayınlamaya başlayınca, dünyanın farklı yerlerinde benzeri gelenekler yayınlanmaya başladı. İngiltere’de, Fransa’da, Japonya’da, Çin’de, Güney Kore’de benzeri listeler yayınlanmaya başladı. 

-Malum Türkiye’de yeni bir seçim sathına girdik. Günlük tartışmalar geçip gider, mutlaka birileri de seçilecek… Kalıcı bir şeyler yapılması gerekiyor. Bunlardan başında da eğitim geliyor. Kitap esastır, kalıcıdır, etkileyicidir… Sadece siyasi liderler için değil, toplumun tüm kesimleri için farklı nitelikte ve içerikte kitap listeleri hazırlanmalı, bu alana dikkat çekilmelidir. Kitap listesi oluşturulurken şu kriterler dikkate alınmalıdır: Entelektüel derinlik, vizyonerlik, zihin açıcılık, yaratıcılık, kapsayıcılık, etki…  

Tarih boyunca dünyanın en zengin insanı olarak 14. yüzyılda yaşamış olan Çad Kralı Mansa Musa gösterilir. Bugünkü rakamlarla 500 milyar dolar serveti olduğu tahmin ediliyor. O günden bugüne ne Mansa Musa kaldı, ne serveti… Ondan kalan sadece kütüphanesi oldu. Bugün Timbuktu’da Ahmet Baba Kütüphanesi olarak bilinen kütüphane Mansa Musa’nın dünyanın farklı ülkelerinden toplayabildiği kitapların bir kısmını yaşatıyor.

Büyük İskender’den daha saygın olan İskenderiye Kütüphanesi’dir. Bugün bile dünyanın en büyük efsaneleri arasında yer alıyor.

Demek ki kitap, kılıçtan daha kalıcıdır…

BASILI KİTAP ÇAĞININ SONUNA MI GELDİK?

Günümüzde başka bir tartışma var:  Basılı kitap çağının sonuna mı geldik? Malum, dijitalleşme çepeçevre etrafımızı sarmış, her şeyi internette bulabiliyoruz, kitap yazmanın, kitap listesi oluşturmanın zamanı mı?

Bilgisayar denince ilk akla gelen kişi olan Bill Gates, her yıl okuduğu kitaplardan oluşan bir kitap listesi duyuruyor. Dijital ağlar ile yetinmiyor, en kadim iletişim yolu olan kitapları önemsiyor, kendisi de kitap yazarak duygu ve düşüncelerini ifade ediyor.

80’li yıllarda dünyaya bu kadar açık değildik. Bir gün Başbakan Turgut Özal’ın elindeki bir kitap Türkiye’nin gündemine oturdu. Kitap, o günlerde dünyada çok ses getiren John Naisbitt’in “Megatrends” kitabıydı ve günlerce konuşuldu. Haliyle girişimci bir yayınevi tercüme ettirdi ve satış rekorları kırdı.

Liderlerin kitaba önem vermesi, toplumda ayrı etkiler oluşturuyor.

BAŞKANLARIN OKUMASI GEREKEN KİTAPLAR…

1928 yılında Amerikan Kongre Kütüphanesi, Başkan Calvin Coolidge’in isteği üzerine, bir kitap listesi hazırlıyor. Bu listede, Amerikan tarihi ve politikası, liderlik becerileri ve çeşitli konularda klasik ve çağdaş kitaplar bulunuyordu. Bu liste, daha sonra diğer başkanlar tarafından da kullanıldı ve güncellendi. 1964 yılında, Başkan Lyndon B. Johnson, kütüphaneden, “Başkanların Okuması Gereken Kitaplar” adıyla yeni bir liste hazırlamasını istedi. Bu listede, daha önceki listenin yanı sıra, bilim, edebiyat ve felsefe gibi diğer konulara da yer verilmeye başladı.

70 milyon el yazmasının yer aldığı ve 164 milyon kitapla dünyanın en zengin kütüphanelerinden biri olan Kongre Kütüphanesi hala “Amerikan Başkanlarının Okuması Gereken 100 Kitap” listesini güncelliyor ve her yıl yeni kitaplar ekliyor. Bu liste, Amerikan Başkanlarının okumaları için önerilen kitapların yanı sıra, genel okuyucuların ilgisini de çekiyor.

 DİJİTALLEŞMEYE RAĞMEN FARKLI ÜLKELERDE YENİ KÜTÜPHANELER KURULMAYA DEVAM EDİLİYOR

İngiltere’de British Library’de ise 170 milyon adet eser olduğu biliniyor. Dijitalleşmeye rağmen, dünyanın farklı ülkelerinde yeni kütüphaneler kurulmaya devam ediyor. Kongre Kütüphanesi kitap listeleri yayınlamaya başlayınca, dünyanın farklı yerlerinde benzeri gelenekler yayınlanmaya başladı. İngiltere’de, Fransa’da, Japonya’da, Çin’de, Güney Kore’de benzeri listeler yayınlanmaya başladı.

ABD BAŞKANLARINDAN YILIN KİTAPLARI LİSTESİ…

Diğer taraftan, Amerikan başkanları da genellikle kamuoyuna önerdikleri kitaplarla ilgili listeler yayınlarlar. Bu listeler, devlet başkanlarının okuma alışkanlıklarını ve ilgi alanlarını yansıtırken, aynı zamanda toplumsal ve kültürel meselelere de dikkat çekiyor. Örneğin, Barack Obama’nın ABD Başkanlığı döneminde, her yıl “Yılın Kitapları” adlı bir kitap listesi yayınladı. George W. Bush, başkanlığı döneminde de okuduğu kitaplarla ilgili sık sık konuşuyordu. Bill Clinton, başkanlığı dönemindeki okuma listesini “Önerilen Kitaplar” adı altında yayınladı. Bu liste, genellikle edebiyat, tarih ve politika konularındaki kitaplardan oluşuyordu.

KİTAP ESASTIR, KALICIDIR, ETKİLEYİCİDİR

Malum Türkiye’de yeni bir seçim sathına girdik. Günlük tartışmalar geçip gider, mutlaka birileri de seçilecek… Kalıcı bir şeyler yapılması gerekiyor. Bunlardan başında da eğitim geliyor. Kitap esastır, kalıcıdır, etkileyicidir… Sadece siyasi liderler için değil, toplumun tüm kesimleri için farklı nitelikte ve içerikte kitap listeleri hazırlanmalı, bu alana dikkat çekilmelidir.

Kongre Kütüphanesi’nin yanı sıra dünyanın farklı ülkelerinde, değişken amaçlarla hazırlanan kitap listelerini inceledim. Onların yaklaşımlarına göre bir çerçeve oluşturdum.

KİTAP LİSTESİ HAZIRLARKEN DİKKATE ALINMASI GEREKEN KRİTERLER

Aslında böyle bir listeyi, Türkiye’de de Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesi veya Millet Kütüphanesi siyasetle ilgilenenler için hazırlayabilir. Bu kitap listesini hazırlarken, şu kriterleri göz önünde bulundurabilirse sanırım maksat hasıl olur.

. Entelektüel derinlik: Kitapların düşünsel açıdan zengin, karmaşık ve zorlu olmalıdır.

. Vizyonerlik: Kitapların geleceğe dair vizyonlar ve fikirler sunması, yenilikçi ve öngörülü olmalıdır.

. Zihin açıcılık: Kitapların okuyucuların düşüncelerini ve bakış açılarını genişletmesi, farklı perspektifler sunmalıdır.

. Yaratıcılık: Kitapların yaratıcı ve orijinal olması, farklı düşünceler ve fikirleri kapsamalıdır.

. Kapsayıcılık: Kitapların farklı kültürlerden, toplumsal kesimlerden ve disiplinlerden yazarlara ait olması, çeşitliliği ve kapsayıcılığı desteklemelidir.

. Etki: Kitapların toplumsal, siyasi, kültürel, ekonomik ve diğer alanlardaki etkisi ve önemi de dikkate alınmalıdır.

Bu kriterler, kitapların sadece entelektüel açıdan zengin olmasını değil, aynı zamanda okuyucuların düşüncelerini genişletmesini, farklı bakış açıları kazanmasını ve dünyayı daha iyi anlamasını sağlamayı hedeflemelidir.

BASILI BİR KİTAPLA DAHA ÇOK İNSANI İLİŞKİ KURUYORSUNUZ

Sanırım fiziksel kitapların asıl amacı, varoluşumuzu kayıt altına almak ve bunu bir rafta, kütüphanede veya evde bırakarak sonraki nesillerin nereden geldiklerini anlamalarını sağlamak. İnsanların geçmişte de aynı şeylerle mücadele ettiklerini ve bu, yazarla diyalog kurmak gibi.

Bence basılı bir kitapla, ekran üzerindeki bir kitaba göre çok daha insani bir ilişki kuruyorsunuz. İnsanlar, kitabı ellerinde tutmak istiyor, sayfaları çevirmek ve ilerlemelerini kaydetmek. Ve tüm bunların yanında bir de kitabın kokusu var. Kağıttaki taze mürekkebin veya yaşlanan kağıt kokusu. Bunu başka bir şekilde tecrübe edemezsiniz.

Kitabın sunduğu deneyimi bir düğmeyle kapatamazsınız. Elinizde tutabildiğiniz, yanınızda taşıdığınız bir hikâye ve onları bu kadar değerli kılan şeylerden biri de bu.

Zuhal Mansfield 

TMG Dış Tic Madencilik Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı

mansfield@turcomoney.com