Suç gelirini aklayanlar, vergi kaçakçılığı yapanlar yandı!

Gürdoğan Yurtsever

Gerçek faydalanıcının tespit edilmesi özellikle suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı bakımından büyük önem taşıyor. Başta OECD bünyesinde faaliyet gösteren Mali Eylem Görev Gücü ve Avrupa Birliği tarafından bu konuda belirlenen önemli standart ve kurallar bulunuyor.

Gerçek faydalanıcılar konusunda ülkelerin yerel mevzuatlarında da bu konuda detaylı kurallar belirlenmiş durumda. Ülkemizde de MASAK tarafından özellikle Tedbirler Yönetmeliği ile gerçek faydalanıcının tespitine yönelik kurallar belirlenmişti ve uzun süredir yürürlükte.

Gerek suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi, gerekse de vergi mevzuatı bakımından büyük önem taşıyan nihai faydalanıcı ile ilgili yaptırımlarla karşılaşılmaması bakımından mükelleflerin bilgileri zamanında ve doğru bir şekilde bildirmesi önem taşıyor.

Başta finansal işlemler olmak üzere kuruluşlar nezdinde işlem yapan kişiler bu işlemleri başkasının hesabına ve menfaatine gerçekleştirebiliyor. Özellikle suçtan gelir elde eden kişiler işlemleri yapmak için başka kişileri kullanıyorlar. Bu şekilde yakalanmadan suç gelirlerini aklamayı hedefliyorlar.

Böylece işlemleri yapan kişiler ile bu işlemlerin gerçek faydalanıcıları farklı kişiler olabiliyor. Bu nedenle işlemi yapan kişinin bu işlemi kendi hesabına yapıp yapmadığı ve işlemin gerçek faydalanıcısının başka kişi ya da kişiler olup olmadığının tespit edilmesi önem taşıyor.

GERÇEK FAYDALANICININ TESPİT EDİLMESİNE YÖNELİK SIKI KURALLAR BULUNUYOR

Gerçek faydalanıcının tespit edilmesi özellikle suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı bakımından büyük önem taşıyor. Başta Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) bünyesinde faaliyet gösteren Mali Eylem Görev Gücü (FATF) ve Avrupa Birliği tarafından bu konuda belirlenen önemli standart ve kurallar bulunuyor.

Bu kuralların uygulanmasına da büyük önem veriliyor. Bu kapsamda ülkelerin yerel mevzuatlarında da bu konuda detaylı kurallar belirlenmiş durumda. Ülkemizde de MASAK tarafından özellikle Tedbirler Yönetmeliği ile gerçek faydalanıcının tespitine yönelik kurallar belirlenmişti ve uzun süredir yürürlükte.

ŞİRKETLERİ KONTROL EDENLER GERÇEK FAYDALANICI OLUYOR

Bu düzenlemede gerçek faydalanıcı; Yükümlü nezdinde işlem gerçekleştiren gerçek kişileri, adına işlem yapılan gerçek kişi, tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişiler olarak tanımlanıyor.

İşlemlerin gerçek faydalanıcısı ya da faydalanıcılarının ortaya çıkarılması için finansal ve finansal olmayan yükümlü kuruluşlar tarafından gerekli tedbirlerin alınması ve bu konuda etkili süreçler oluşturulması gerekiyor.

Bu kapsamda tüzel kişiler ile sürekli iş ilişkisi kurulması aşamasında gerçek faydalanıcının tespitine yönelik tüzel kişiliğin %25’i aşan hisseye sahip gerçek kişi ortakların kimlik tespitinin yapılması gerekiyor.

GERÇEK FAYDALANICILARIN KİMLİK TESPİTLERİNİN YAPILMASI GEREKİYOR

Bu kişilerin gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişilerin ortaya çıkarılması için gerekli tedbirlerin alınması öngörülüyor. Tespit edilen gerçek kişi ya da kişiler gerçek faydalanıcı kabul ediliyor.

Kişinin başkası hesabına hareket etmediğini beyan etmesine rağmen kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket ettiğinden şüphelenilmesi halinde gerçek faydalanıcının tespit edilmesi gerekiyor. Tespit edilen gerçek faydalanıcıların kimlik bilgilerinin alınması ve teyit edilmesi gerekiyor.

SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE VERGİ KAÇAKÇILIĞIYLA MÜCADELE AÇISINDAN ÖNEMLİ

Gerçek faydalanıcının tespit edilmesi giderek daha da önem kazanıyor ve suç gelirlerinin aklanmasının mevzuatının da ötesinde düzenlemelere konu oluyor. Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile tüzel kişilerin ve tüzel kişiliği olmayan diğer kuruluşların gerçek faydalanıcılarının Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirimi düzenlendi.

Gelirlerin/servetlerin arkasındaki gerçek isimlerin bilinmesi vergi kaçakçılığı ile mücadele açısından büyük önem arz ediyor. Ülkemizin de üyesi olduğu ve vergi kaçakçılığıyla mücadeleye yönelik çalışmalar yürüten OECD Vergi Amaçlarına Yönelik Şeffaflık ve Bilgi Değişimi Küresel Forumu (Küresel Forum) tarafından şeffaflık ve bilgi değişimi konusunda oluşturulan ve ülkelerin uyması gereken standartların unsurlarından birisi de tüzel kişiliklerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin gerçek faydalanıcısının bilinmesidir.

MÜKELLEF ŞİRKETLER BİLDİRİM YAPACAK

Tebliğ ile tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin gerçek faydalanıcı bilgilerini Gelir İdaresi’ne bildirilecek mükellefler ile bildirime ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Tebliğde gerçek faydalanıcı; Tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişiler olarak tanımlandı.

Kurumlar vergisi mükellefleri ile kollektif şirketlerde şirketi temsile yetkili kimse veya ortak, eshamsız komandit şirketlerde komandite ortaklardan biri ve adi ortaklıklar adına en yüksek ortaklık payına sahip kişi, Türkiye’de yönetim merkezi olan veya Türkiye’de mukim yöneticisi olan yabancı ülkede kurulmuş trust ve benzeri teşekküllerin yöneticileri, mütevellileri veya temsilcileri bu bildirimi vermekle yükümlü olacak.

YÜZDE 25 ÜZERİ HİSSEYE SAHİP GERÇEK KİŞİ ORTAKLAR BİLDİRİLECEK

Ayrıca suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mevzuatı kapsamında yükümlü sayılan bankalar, aracı kurumlar, sigorta, reasürans, emeklilik, finansman, faktoring, portföy yönetimi, ödeme ve elektronik para kuruluşları, finansal kiralama, varlık yönetim şirketleri, yatırım ortaklıkları, yetkili müesseseler gibi kuruluşlar da Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin gerçek faydalanıcı bilgisini bildirecek.

Tüzel kişilerde; yüzde 25’i aşan hisseye sahip gerçek kişi ortakları, bu ortakların gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler, gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda, en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler gerçek faydalanıcı olarak kabul edilerek bildirime konu edilecek.

ELEKTRONİK BİLDİRİM YAPILACAK

Kurumlar vergisi mükellefleri, gerçek faydalanıcı bilgisini geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirecek. Diğer mükellefler ile diğer kişiler gerçek faydalanıcı bilgisini her yılın Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığına bir form ile elektronik ortamda bildirecek.Kağıt ortamda bildirim formu kabul edilmeyecek.

Yeni mükellefiyet tesis ettirenler veya daha önce bildirilen bilgilerde değişiklik olanlar 1 ay içinde bildirim yapacak. Bildirimde gerçek faydalanıcının adı, soyadı, vatandaşlıkları, kimlik numaraları, adresleri, varsa telefon, faks ve elektronik posta bilgileri ile gerçek faydalanıcılığın sebebine yer verilecek.

GERÇEK FAYDALANICI BİLGİLERİ 31 AĞUSTOS’A KADAR GELİR İDARESİ’NE BİLDİRİLECEK

Gerçek faydalanıcı bilgisi verme yükümlülüğü bulunanların bu konudaki bildirimlerini en geç 31 Ağustos günü sonuna kadar yapmaları gerekiyor.Bildirimler mükellef tarafından bizzat yapılabileceği gibi sözleşme bulunan SMMM ve YMM’ler tarafından gönderilebilecek.

Mükellefler bildirime konu bilgileri 5 yıl süreyle muhafaza edecek. Bildirim yapmayan, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunanlar hakkında Vergi Usul Kanunu’nun 355. Maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası uygulanacak.

Gerek suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi, gerekse de vergi mevzuatı bakımından büyük önem taşıyan nihai faydalanıcı ile ilgili yaptırımlarla karşılaşılmaması bakımından mükelleflerin bu bilgileri zamanında ve doğru bir şekilde bildirmesi önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

yurtsever@turcomoney.com