Firuz Süleymanov: “Turizmde yatırım sadece tuğla ve harç demek değildir”

Azerbaycan’ın turizm alanındaki önemli avantajlarından biri de sağlık turizmine uygun doğal kaynaklarının ve yer altı zenginliklerinin olması. SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) döneminde Azerbaycan bu zenginlikleri nedeniyle çok sayıda turist ağırlıyordu. Azerbaycan’ın bağımsızlığını elde etmesinin ardından gelen ilk yıllarda bu alandaki hizmetler ve gelirler eskisi gibi olmasa da yıllar için de gelişerek bugünlere ulaştı.

Ülkenin bu alandaki önemli şirketlerinden biri de PMD Hospitality Group. Azerbaycan’ın başkenti Bakü dışında hizmet veren beş adet beş yıldızlı medikal spa oteline sahip olan Grup, pandeminin olumsuz etkisine rağmen tesislerini aktif ve hizmete hazır halde tutarken pandemi sonrası yaşanacak değişim ve ihtiyaçlar için hazırlıklarını sürdürüyor. Dünya turizminin tam olarak düzelmesinin 2023 yılını bulabileceğini ifade eden PMD Hospitality Group CEO’su Firuz Süleymanov, turizm sektöründe yapılan yatırımların sadece tuğla ve harçtan ibaret olmadığını önemle vurgulayarak Turcomoney Dergisi Orta Asya / Kafkasya Edisyonu Yayın Yönetmeni Serhat Baş’ın sorularını yanıtladı.

* Sayın Suleymanov, PMD Hospitality Group ne zaman kuruldu ve grubunuzda kaç otel ve
varsa farklı turizm tesisi bulunuyor?

PMD Hospitality ekibi, 2016 yılında PMD Group şirketinin bir parçası olarak faaliyetlerine başlamıştır. Ekip, 2018 yılından bu yana bağımsız bir şirket olarak faaliyetlerini sürdürüyor. 9 otel, biri plajlı aquapark (Kafkasya’nın en büyüğü) ve Paulaner bira fabrika-restoranı işletiyoruz. 9 otelden biri Bakü’de, diğerleri başkent dışında. 5 adet medikal spa otelimiz var ve hepsi 5 yıldızlı. Bölgesel oteller Bakü dışında Şamahı, Galaalti, Lenkeran, Gence, Göygöl ve Naftalan’da yer alıyor.

* Grubunuzun otellerinin konsepti, hizmet anlayışı ve hedef kitlesi hakkında bilgi verebilir
misiniz?
Otel portföyümüz iş, resort ve medikal spa otellerinden oluşuyor. Tüm otellerimiz 5 yıldızlıdır. Azerbaycan’ın turizm ekosisteminde gelen turizmin çok özel bir alanı olan medikal turizmde liderlik etmekten gurur duyduğumuzu belirtmek isterim. Medikal spa otellerimizin büyük çoğunluğu profesyonel doktorların bulunduğu klinikler içermekte ve çeşitli hastalıkları olan kişilere rehabilitasyon hizmetleri sunmaktadır. Otellerdeki rehabilitasyonun temel özelliği, şifalı çamur (Naftalan yağ çamuru) ve termal sular gibi Azerbaycan doğasının eşsiz doğal kaynaklarını kullanarak terapi sunmaktır. Çeşitli konaklama varlıklarını yönetmemiz nedeniyle müşteri kitlemiz yerel sakinler ve dünyanın her yerinden turistlerdir. Pandemi nedeniyle devlet sınırlarının kapatılmasından önce yabancı misafirlerin çoğu Orta Doğu, Avrupa ve eski Sovyet ülkelerindendi. Pandemiden sonra aynı müşteri kitlesini bekliyoruz.

* Son yıllarda Azerbaycan turizm sektöründe yapılan yatırımlar artarak devam etti. Bugün
ulaşılan kapasiteyi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Pandemi ,dünya genelinde otelcilik endüstrisindeki yatırım mantığını mahvetmesine rağmen, sorunuzu şu şekilde cevaplamak isterim. Bakü dışındaki bölgelerde daha fazla 3-4 yıldızlı otele ihtiyacımız var. Otellerin yanı sıra, hem Bakü’ye hem de bölgelere odaklanarak tüm ekosisteme ve özellikle destinasyon gelişimine daha fazla yatırım yapmak hayati önem taşıyor. Bölgesel otel lokasyonlarında etkinlik yönetimi ve eğlence geliştirmeye şahsen büyük bir ihtiyaç olduğunu görüyorum.

* Önümüzdeki dönemde turizm ve otelcilik alanında yeni yatırımlar planlıyor musunuz?

Pandeminin büyük olasılıkla uzun süreli etkisine rağmen yatırım yapmaya devam etmeyi planlıyoruz. Ama yeni tip yatırım odağını kastediyorum. Daha önce de belirttiğim gibi – yatırım sadece tuğla ve harç demek değildir. Ürün zenginleştirmeye de yatırım yapacağız. Otel işletmecisi, yalnızca konaklama hizmetlerine ve kısmen yiyecek içecek gelirlerine odaklanmamalıdır. Yeni bir zihniyete sahip bir otel işletmecisi, konuğunun otelde kaldığı süre boyunca ona yeni bir deneyim sunmaya odaklanmalıdır. Sağlıklı yaşam oteli sektöründe olduğumuz için, tatmin etmemiz gereken birçok misafirimiz var. Temel cilt / kemik hastalıklarını iyileştirmekten diyet / detoks / gevşeme programları sağlamaya kadar ürünleri kastediyorum.

* 2020 yılında hedeflerinizi ne ölçüde gerçekleştirebildiniz? Pandemi sizi nasıl etkiledi?
Otellerinizi kapamak zorunda kaldığınız dönemler oldu mu?

Elbette 2020’de hiçbir otelimizde hedeflerimize ulaşamadık. Planladığımız ve hedeflediğimiz bütçelerin ancak yüzde 20’sini gerçekleştirebildik. Ancak pandeminin etkisi ve yabancı turistleri engelleyen sadece devlet sınırlarının kapatılması değildi. Ülke içinde de kilitlenmeler vardı. Bunlar otellerimiz veya otel dışı işletmelerimiz için farklı etki seviyesindeydi.

2020 yılı boyunca otellerimizi iki kez kapattık. Mart ayında ilk kez kapandık – toplumun radikal ihtiyacına hizmet etmeye hazırlanmak – Azerbaycanlıları yurtdışı seyahatlerinin ardından 2 haftalık karantina için karşılamak için hizmet verdik. Olağanüstü konaklama hizmetleriyle zor anlarda hükümetimizi ve toplumumuzu desteklemekten gurur duyduk.

İkinci kez Karabağ’a çok yakın oldukları için Naftalan’daki üç otelimizi Eylül-Kasım döneminde kapattık – yani ikinci Karabağ Savaşı sırasında. Bu savaşın zaferle sonuçlanmasının ardından pandeminin olumsuz etkisini neredeyse unuttuk. Bu savaşın unutulmaz ve çok beklenen zaferi, her zamankinden daha derin nefes almamızı sağladı. Karabağımızı geri aldık ve çok büyük desteğe tanık olduk. 10 milyon Azerbaycanlının kalbi, 80 milyon Türk ile aynı ritimde çarpıyordu. Naftalan sağlık otellerimiz o dönemde ticari konuklara hizmet vermemiş olsa da, Naftalan hastanelerinde tüm doktorlarımız yaralı askerlere hizmet veriyordu.

* 2020 yılında otellerinizde konaklayan misafir sayısı, elde ettiğiniz ciro ve karlılık olarak 2019 yılına göre kıyasla nasıl bir düşüş yaşadınız? 2021 yılında bunu ne ölçüde telafi edebileceksiniz?

2020’nin ilk iki ayı, 2019’a kıyasla iyiydi. Ne yazık ki, Mart 2020’den bu yana pandemi kilitlenmeleri yabancı misafirleri neredeyse sıfıra indirdi, ancak yeni yerel müşteri kazanımlarımız oldu. 2021’de aşılama sürecinin 10 milyonluk nüfusumuzun sağlam bir kısmına ulaşmaya devam etmesi gerektiğini anlıyoruz. Bununla birlikte, yerel turist akışının bölgesel otellerimize sağladığı tüm faydalardan yararlanmayı planlıyoruz.

* Azerbaycan’ın geçmişte turizmde en parlak yılları hangileri oldu? Siz o pastadan tatmin
edecek bir pay alabildiniz mi? Önümüzdeki dönemle ilgili bir projeksiyon sunabilir misiniz?
Azerbaycan’ı ziyaret eden turist sayısı 2021 yılında ve onu izleyen yıllarda tahmini olarak hangi rakamlara ulaşır?

2016 yılında Azerbaycan’ın e-vize uygulanmasından sonra, turizmin en iyi yıllarını 2017-2019 olarak değerlendirebiliriz. Genç otel portföyümüz olmasına rağmen “lezzetli pastamızı” almayı başardık. Yine gururumuz Rusya, Kazakistan, Özbekistan, İsrail ve diğer Avrupa ülkelerinden gelen medikal spa turist akışıydı.

2021 ve sonraki yıllara ilişkin bazı rakamları tahmin etmek için bize turist sağlayan diğer ülkelerin aşılama programlarını nasıl yöneteceklerini tahmin etmek gerekir. Havayolu şirketlerinin, CAPEX ve OPEX’lerini 2019’a göre ılımlı uçuş hacimlerine uyarlamaları gerektiğinden daha hassas olmaları bekleniyor. Kısacası, 2022’nin 2021’den biraz daha iyi devam edeceğini düşünüyoruz. Dünya turizminin tam olarak düzelmesi 2023’te olabilir.

* Azerbaycan Turizm Bakanlığı’nın otel ve diğer turizm-eğlence-yeme içme sektörleriyle ilgili yatırımlar konusunda teşvikleri var mı? Pandemi nedeniyle açıklanan ve verilen destek paketleri oldu mu?

Turizm Bakanlığımız karantinalar sırasında otellere, misafirlerine doğru hizmet vermeyi öğretmek için ellerinden geleni yaptı. Burada dezenfeksiyon algoritması ve sosyal mesafe için uygun yönergeleri kastediyorum. Teşviklere gelince, oteller için muazzam destek iki alanda gerçekleşti; emlak vergisi ve bordro tazminatı. Emlak vergisi Mart 2020’den beri hala dondurulmuş durumda. Otellerin aylık maaş bordrosunun yüzde 50’si Azerbaycan hükümeti tarafından defalarca telafi edildi.

* Sizin otellerinizde konaklayan turistler daha çok hangi ülkelerden oluyor? Verdiğiniz
hizmetin kalitesini; insan kaynağınızın niteliği, alt yapı gücü ve tedarikçileriniz yeterliliğine
bakarak değerlendirdiğinizde başarılı buluyor musunuz?

Son birkaç yıldır Orta Doğu ve Asya’dan çok sayıda turist akışı olduğu kolayca gözlemlendi. Bununla birlikte, daha istikrarlı turist girişi her zaman komşu ülkelerden olmuştur ve bu da herhangi bir ev sahibi ülke için en mantıklı yoldur. PMD Hospitality’nin ana otel odası envanteri medikal spa alanında olduğu için, eski Sovyet ülkelerinden daha fazla turist ağırladık və ardın İsrail və bazı Avrupa ülkeleri geldi.

Turizm gelişimi için stratejik yol haritamızın pandemiden sadece birkaç yıl önce devreye alındığının belirtilmesi çok üzücü oldu. Elbette Türkiye gibi dev turistik destinasyonların çok gerisindeyiz ancak 2017-2019 yıllarındaki turist akışı; personel gelişimi, otel yönetimi becerileri, tedarikçi ağının genişletilmesi ve uygun altyapı oluşumunda çok iyi gelişmeleri tetikledi. Covid 19’un yıkıcı etkisi olmasa şimdiye kadar çok daha fazlasını yapabilirdik.

* 2021 yılıyla ilgili hedefleriniz nelerdir? Planlarınızı pandeminin devam edeceğini bilerek
yaptığınızı tahmin ediyorum. Bu durum sizi daha kontrollü olmaya zorlayarak hedeflerinizi
daraltmanıza neden olacak mı

2021 planımız, tatil köyü konaklama ve medical spa ürünlerimizi eski ve potansiyel misafirlerimizin yeni davranış modellerine uyacak şekilde geliştirmek. Oteller dışında da, bunun endüstrilerin çoğu için geçerli olduğuna inanıyorum. Maaş bordrosunu küçültmek zorunda kalan her otel işletmecisi için önemli bir zorluk oldu. Değişen turist akışlarının zorlu gerçekliğine uyacak daha fazla çok görevli çalışana sahip olmak çok önemli oldu.

Genel olarak da, dünya dramatik bir şekilde değişti. Turistik ülkeler arasında yeni bir rekabet dönemine tanık olacağız ve bu nedenle her ülkedeki turizm ekosisteminin tüm oyuncularının her zamankinden daha iyi birleşmesi gerektiğine inanıyorum. Umarım endişelerimden iki tanesi yakında çözülür; küresel aşılama hızı ve 2019’da olduğu gibi havayolu uçuş rotalarının restorasyonu.