Süper uygulamalar bankacılığı ve finansal piyasaları nasıl etkiliyor?

Mahir Kubilay Dağlı

-Süper uygulamalar, sunulan hizmetlerin ve tekliflerin bir arada bulunduğu sanal pazar yerleri olarak ifade ediliyor. Süper uygulamalar, tek uygulama ve tek oturum ile sınırlı sayıda hizmet sunmak yerine, kullanıcıların ihtiyaç duyabilecekleri birçok işlemi, tek noktadan işlem imkânı gibi birçok avantajı da beraberinde getiriyorlar.

-Süper uygulamalar, kullanıcıların arkadaşlarıyla iletişim kurmaktan, taksi çağırmaya, market alışverişlerini yapmaktan, yemek siparişi vermeye tüm bu hizmetlere erişimlerine olanak sağlıyorlar. İlk süper , Çin’de ortaya çıkan WeChat’dir. WeChat, 2011 yılında Çin’de geliştirilip piyasaya sürülen Wechat’in şu an 1,2 milyardan fazla kullanıcı var.  

-WeChat kullanıcıları mesajlaşma, telefon görüşmesi, fatura ödeme, para transferi, kredi kullanma, otel rezervasyon hizmeti gibi birçok hizmeti tek noktadan alabiliyor. Dünyadaki süper uygulamalar: AliPay (Çin), Gojek (Endonezya), Grab (Güneydoğu Asya), Zalo (Vietnam), Paytm (Hindistan) ve Rappi (Kolombiya), Amerika’da ise Amazon, Facebook ve Revolt.

-Türkiye’de süper uygulamaların yemek dağıtım hizmeti veren kuruluşlar, elektronik ticaret şirketleri, büyük bankalar ve telekom operatörleri tarafından kullanıcılara sunulmaya başlandığı görülüyor. Gittikçe büyüyen süper uygulama pazarı gelirlerinin 2025’te 134 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.

Elinize bir miktar para geçtiğini düşünün. Bu paranın bir kısmı ile hafta sonu tatil planı yapmak, bir kısmı ile de farklı finansal enstrümanlara yatırım yapmak istiyorsunuz. Öncelikle uçak, otel ve araba kiralamak için farklı uygulamalar kullanacaksınız, ardından paranızı değerlendirmek için ilgili enstrümana göre işlem yapmak için banka, aracı kurum ve/veya kripto varlık uygulamalarına girmeniz gerekecektir. Tüm bunlar için cep telefonunuzda birden fazla uygulama bulunması gerekiyor. Yetmiyor her bir uygulamaya ayrı ayrı üye olup, kişisel bilgilerinizi girmek, kredi kartı bilgilerini vermek zorundasınız. Ayrıca yapmış olduğunuz bu işlemleri tek bir noktadan takip edemiyorsunuz. Telefonunuzun artan uygulamalar nedeni ile yer sıkıntısı olduğuna ilişkin verdiği uyarılar da cabası. Aklınızdan “keşke bir veya en azından iki uygulama ile bu işlemlerin hepsini yapabilsem” şeklinde bir düşünce geçiyorsa Super Appler yani süper uygulamalar tam size göre.

SÜPER UYGULAMALAR, TEK UYGULAMA VE OTURUM İLE BİRÇOK AVANTAJ SUNUYOR

Süper uygulamalar, sunulan hizmetlerin ve tekliflerin bir arada bulunduğu sanal pazar yerleri olarak ifade ediliyor. Bu vesile ile konsept olarak kullanıcıların tüm ihtiyaçlarına çare olmayı hedefliyorlar. Süper uygulamalar tek uygulama ve tek oturum ile sınırlı sayıda hizmet sunmak yerine, kullanıcıların ihtiyaç duyabilecekleri birçok işlemi veya hizmeti gerçekleştirebilecekleri tek noktadan işlem imkânı gibi birçok avantajı da beraberinde getiriyorlar. Kullanıcıların arkadaşlarıyla iletişim kurmaktan, taksi çağırmaya, market alışverişlerini yapmaktan, yemek siparişi vermeye tüm bu hizmetlere erişimlerine olanak sağlıyorlar.

Bir süper uygulama stratejisi, ortak bir iş amacı veya yaşam tarzına sahip çok sayıda kullanıcıya hitap etmelidir. Genel kanı süper uygulama olabilmek için kurye, ödeme, sosyal medya gibi özelliklerden en az ikisini içinde barındırılması yönünde.

WECHAT, 1,2 MİLYARDAN FAZLA KULLANICIYA SAHİP 

Süper uygulamalara baktığımızda fonksiyonel olarak başarılı olan ilk süper uygulama Çin’de ortaya çıkan WeChat’dir. WeChat, 2011 yılında Çin’de geliştirilip piyasaya sürüldüğünde bir mesajlaşma uygulamasıydı. Şu an 1,2 milyardan fazla kullanıcı ve üç milyondan fazla mini programdan oluşan bir yaşam tarzı süper uygulamasına dönüştü. WeChat kullanıcıları mesajlaşma, telefon görüşmesi, fatura ödeme, para transferi, e-cüzdan, kredi kullanma, sinema bileti alma ve otel rezervasyon hizmeti gibi birçok hizmeti tek noktadan alabiliyor. Dünyadaki diğer örneklere baktığımızda AliPay (Çin), Gojek (Endonezya), Grab (Güneydoğu Asya), Zalo (Vietnam), Paytm (Hindistan) ve Rappi (Kolombiya) gibi süper uygulama örneklerini görüyoruz. Amerika’da ise Amazon, Facebook ve Revolt süper uygulama örnekleri olarak sayılabilir.

SÜPER UYGULAMA PAZARI GELİRLERİ 2025’TE 134 MİLYAR DOLARA YÜKSELECEK

Türkiye’de süper uygulamaların yemek dağıtım hizmeti veren kuruluşlar, elektronik ticaret şirketleri, büyük bankalar ve telekom operatörleri tarafından kullanıcılara sunulmaya başlandığı görülüyor.

Gittikçe büyüyen süper uygulama pazarı gelirlerinin 2025’te 134 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Kullanıcı sayılarına bakıldığında WeChat 1,24 milyar kullanıcı, Alipay 230 milyon kullanıcı, Gojek 170 milyon kullanıcı, Grab 187 milyon kullanıcı, Careem 48 milyon kullanıcı ile ciddi bir kullanıcı kitlesine ulaşmış bulunuyor.

 ÇİN SÜPER UYGULAMALARDA NASIL BAŞARILI OLDU?

Peki Çin’in süper uygulamalardaki bu başarısı nereden kaynaklanıyor?

Çin, mobil öncelikli nüfusa sahip bir ülke olarak biliniyor. Bunun nedeni vatandaşları arasında internet ile ilk temasın mobil cihazlar aracılığıyla gerçekleşmesi, ayrıca özellikle düşük kapasiteli akıllı telefonların hafızasında yaşanan problemler nedeni ile sürekli hafıza yetersizliği uyarısı almaktan sıkılan kullanıcılar tek bir uygulama ile birçok işi halletmeyi tercih ediyorlar. Ayrıca burada vurgulanması gereken bir önemli nokta da kullanıcıların 5-6 farklı uygulama ile paylaşacakları kişisel verileri bir uygulama ile paylaşmaları ve bu nedenle de veri güvenliği açısından kendilerini nispeten daha güvende hissetmeleridir.

SÜPER UYGULAMALAR, NE GİBİ AVANTAJLAR SAĞLIYOR?

• Hedef kitlenin çok geniş olması nedeni ile girişimci açısından ciddi bir gelir potansiyeli söz konusudur.
• Müşteri kullanıcı olurken farklı farklı kayıt süreçlerinden geçmediğinden tek noktadan hem düşük maliyetle hem de yorulmadan hizmet alabiliyor.
• Big Data (Büyük Veri) dediğimiz kullanıcıya ilişkin farklı alanlardaki işlemler nedeni ile oluşacak verilerin, veri madenciliği yapılarak etkin bir pazarlama stratejisi ile kullanılması sağlanabiliyor. Ayrıca derin öğrenme özelliği olan yazılımlarla kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik nokta atışı pazarlama faaliyetleri yürütülebiliyor.
• Süper uygulamalara entegre mini uygulamalar çok fazla yatırım yapmadan hayata geçirilebiliyor. Bu mini uygulamalar ise süper uygulamanın çekiciliğini ve kullanılabilirliğini artırıyor.

SÜPER UYGULAMALAR, BANKACILIĞI NASIL ETKİLİYOR?

Süper uygulamaların bankacılık üzerindeki etkilerine değinmeden önce açık bankacılığın finansal alandaki süper uygulamaların gelişimine önemli bir rolü bulunduğunu vurgulamak gerekiyor. Bilindiği üzere “açık bankacılık”; birden fazla kaynaktan finansal veri çekilmesine ve son kullanıcının ihtiyaç ve isteklerine hitap eden ürünler ve hizmetler tasarlanmasına olanak tanıyan temel teknoloji olarak tanımlanıyor.

Açık bankacılık süper uygulamalara; kişiselleştirmeyi en üst düzeye çıkarma, tek bir platformda erişim, yapay zekâ ve makine öğrenimi gibi gelişmiş teknolojileri kullanma olanakları sunuyor.

Öte yandan süper uygulamalar bankalar ve diğer finansal kurumlar için bazı tehditler de içeriyor. Bu tehditlere kısaca değinmek gerekirse; öncelikle müşteri ile bankanın arasına girerek bir şekilde müşteri-banka ilişkisinin zayıflamasına neden oluyor. Ayrıca data işleme konusunda süper uygulamalar bankalara göre avantajlı olup, işledikleri verilere göre daha iyi bir müşteri deneyimi yaşatıyor. Yine bu verileri kullanarak müşterilere tam ihtiyaç duydukları anda finansal ürünleri pazarlayabiliyorlar. Geleneksel bankalar, süper uygulamalar gibi kıvrak hareket edemiyor. Bankalar süper uygulamalar karşısında bu gibi dezavantajlara sahip olsalar da doğu kültürüne nazaran batı kültüründe bankaların süper uygulamalara göre bir nebze daha şanslı olduğunu vurgulamakta fayda var. Zira batıdaki tüketicilerin hayatında banka kavramının varlığı uzun yıllara dayanmakta ve önemli bir yer işgal ediyor.

SÜPER UYGULAMALAR, KENDİ MARKALARINI OLUŞTURUYOR

Diğer yandan, bankacılık ile süper uygulamalar arasında bir geçişkenlik söz konusu, yani süper uygulamalar ödeme hizmeti ve kredi kartları aracılığı ile kendi markalarını oluşturuyor. Örneğin WeChat ödemelerde WePay’i, bankacılık ürünlerinde ise WeBank’ı kullanıyor. Yine Grab kullanıcılarının ödeme yapabilmesi için GrabPay’i piyasaya sürdü.

Bankalar süper uygulamalarla olan mücadelelerinde başarılı olabilmek için var olan datalarını ve Apilerini çok daha etkin bir şekilde kullanmalıdırlar. Ayrıca data analizi çok çok önemli olup, müşterinin tam ihtiyacı olduğu anda ihtiyacı olan ürünü sunabilmek pazarlama başarısını ciddi oranda artırıyor. Örneğin kullanıcıların evde olma saatlerine göre yemek reklamları göndermek gibi.

SÜPER UYGULAMALAR, FİNANSAL PİYASALARI NASIL ETKİLİYOR?

Global düzenlemeler dikkate alındığında birçok ülkede finansal ürünlerin pazarlaması konusunda kısıtlamalar olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla da yatırımcıya finansal ürünlerin topluca bir arada sunulmasında problemler olduğunu görüyoruz. Bu nedenle regülasyonların süper uygulamaların geleceğinde önemli bir etken olduğunu düşünüyorum. Önümüzdeki yıllarda regülasyonlar izin verdiği ölçüde süper uygulamalarda yer alan finansal ürünler artacaktır. Çünkü basit olan ve kullanıcı dostu olan her yöntem eninde sonunda galip gelmekte ve tercih ediliyor. İnsanların süper uygulamalara yönelmesi ile şube, irtibat bürosu gibi fiziksel mekanlara olan ihtiyaç daha da azalacaktır.

TÜRKİYE’DE DE SÜPER UYGULAMALAR YAYGINLAŞACAK

Sonuç olarak, süper uygulamaların başarılı olup kabul görebilmesi için ilgili ülkenin kültürünün süper uygulamaların gelişmesi için uygun olması gerekiyor. Uzakdoğu’da yaygın akıllı telefon kullanımı süper uygulamaların yaygınlaşmasına katkı sağladı. Bir süper uygulama ne kadar kapsayıcı olur ve ne kadar çok kullanıcıya hitap ederse o kadar başarılı olma şansı artar. Bir diğer önemli unsur veri gizliliğin sağlanması ve kullanıcıların uygulamaya güvenmesidir.

Önümüzdeki yıllarda ülkemizde de başta finansal ürünler olmak üzere süper uygulamaların önünün açık olduğunu ve yaygınlaşacağını düşünüyorum. Ancak regülasyonların da süper uygulamaları destekleyecek nitelikte olması önem taşıyor. Süper uygulamalar geniş ürün yelpazesi ve kullanıcı kolaylığı ile hayatımızda daha çok yer işgal etmeye hazırlar.

Mahir Kubilay Dağlı

Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi