Faiz oranı indirildi… Peki piyasaları neler bekliyor?

Eylül ayında Çin’li emlak şirketi Evergrande’ye  ilişkin borç krizi piyasalarda dalgalanmaya neden olmuştu. Bu konudaki gelişmeler yakından izlenecek. Ekonomik tarafta ise ABD’den gelecek başta istihdam ve enflasyon verileri piyasaların takibinde olacak. Global risk alma iştahının sınırlı da olsa yeniden güçlenmesi bekleniyor.

Ekim ayında yurtiçi piyasalarda pandemideki gelişmeleri takip edilmeye devam edilecek. Aşılanma oranının yükselmesi nedeniyle ekonomide geçen dönemlerde olduğu gibi bir kapanma ya da kısıtlanma uygulanması beklenmiyor. TCMB’den gelen sürpriz faiz indirimi sonrası enflasyondaki seyir ve kurlardaki eğilim önemli olacak.

TL varlıklar TCMB faiz indirimi sonrası Ekim ayında da negatif ayrışmasını devam ettirebilir. BIST’in ise Eylül ayındaki negatif ayrışma sonrası yurtdışı borsalarla daha uyumlu hareket etmesi beklenirken, yurtdışı borsaların yükselişine devam ederek yeni zirve seviyelere yönelmesi durumunda BIST Eylül ayındaki kayıplarının bir kısmını geri alabilir

Fed’in varlık alımlarını azaltmaya hazırlandığı ve birçok merkez bankasından sıkılaşmaya yönelik sinyallerin geldiği bir ortamda TCMB’nin büyüme endişeleri ile göreceli gevşeme sinyali vermesi, TL’yi dış şoklara karşı daha kırılgan hale getirirken TL varlıklardaki negatif ayrışmanın buna bağlı olarak kısa vadede devam edebileceğini düşünüyoruz.

Faiz indirimi payının azalmasına karşın TCMB 100 baz puanlık indirim yaptı. Beklentilerden erken ve yüksek oranda gelen faiz indirimi sonra TL’deki değer kaybı devam ederken Dolar/TL 8.89 ile rekor tazeledi. Faiz indirimlerinin devam edeceği beklentisi, önümüzdeki dönemde TL’deki kırılganlığın yüksek olmasına sebep verecektir.

Politika faizindeki indirime karşın uzun vadeli faizlerin yükselmesi de bunu göstermektedir. Kurdaki yükselişin devamı halinde 9.15 ve 9.50 direnç seviyeleri izlenebilir. Geri çekilmelerde ise 8.60 ve 8.30 destekleri takip edilebilir.

Dünya genelinde Covid-19 pandemisi hızlı şekilde yayılmaya devam etmesine rağmen aşı uygulamaları nedeniyle kısıtlamalar kaldırıldığı için pandeminin piyasalar ve ekonomi üzerindeki etkisi giderek azalıyor. Yeniden büyük kısıtlamalar uygulanmadıkça pandeminin piyasalar üzerinde eskisi önemini yitirmiş görünüyor.

Eylül ayında tapering endişeleri ve Çinli emlak şirketi Evergrande’ye ilişkin borç krizi endişeleriyle global risk alma iştahı zayıfladı ve borsalarda ay içinde güçlü kar satışları yaşandı. Ancak Fed’in yakın zamanda varlık alımlarını azaltmaya başlayacağına işaret etmesine karşın, varlık alımları sonlandırmadan faiz artışının gündeme gelmeyeceğini ve faiz artışı için uzun bir yol olduğunun Fed Başkanı Powell tarafından altının çizilmesiyle, borsalar kayıplarının büyük kısmını geri alarak toparlanma eğilimine girdi.

Global piyasalarda, Çin’li emlak şirketine ilişkin borç krizinin bulaşma etkisinin olmayacağına yönelik kanı oluşması da risk iştahının sınırlı da olsa geri dönmesinde etkili oldu. Majör borsaların birçoğu ay içinde yeni zirveler test etmesine karşın gelen kar satışlarıyla ayı genel olarak yüzde 1-2,5 arasında değişen düşüşle tamamlarken, Japonya Nikei endeksi pozitif ayrışarak ayı yükselişle kapatıyor.

BIST VE TL VARLIKLAR TCMB’DEN GELEN SÜRPRİZ FAİZ İNDİRİMİNİN ETKİSİYLE EM İÇİNDE EN KÖTÜ PERFORMANS GÖSTEREN VARLIK GRUBU OLDU

Gelişmekte olan (EM) para birimleri ve borsaları DXY dolar endeksindeki güçlenme ile tapering endişeleriyle Eylül ayında genel olarak negatif ayrıştı. BIST ve TL varlıklar ise TCMB’den gelen sürpriz faiz indiriminin etkisiyle güçlü negatif ayrışarak EM piyasaları içinde en kötü performans gösteren varlık grubu oldu.

Fed’in yakın zamanda varlık alımlarını azaltmaya başlayacağı sinyali vermesi sonrası başta altın olmak üzere değerli metaller ayı değer kaybı ile tamamlarken başta petrol olmak üzere enerji fiyatları, ekonomilerdeki toparlanma ve güçlü talep beklentileriyle ayı güçlü yükselişle kapattı.

Türkiye’nin net enerji ithalatçısı ülke olması nedeniyle enerji fiyatlarındaki yükseliş TL varlıkların negatif ayrışmasında etkenlerden biri olurken, petrol fiyatlarındaki yükselişle birlikte enerji ihracatçısı Rusya gibi ülke varlıklarının pozitif ayrışmasına neden oldu.

Eylül ayına pozitif eğilimle başlayan BIST-100 Endeksi ay içinde 1.376-1.485 arasında dalgalı zayıf bir seyir izlerken, endeks ayı yüzde 6 civarında düşüşle ve negatif ayrışmayla kapatmaya hazırlanıyor. TCMB başkan değişikliği sonrası güçlü düşüşle dip yapan Bankacılık endeksi Nisan ayı sonrasında kademeli olarak güçlenerek o dönemdeki kayıplarını büyük oranda geri alırken, TCMB faiz indirimi sonrası TL’deki güçlü değer kayıplarının da etkisiyle sert satışlarla karşılaştı ve ayı yüzde 10 üzeri düşüşle güçlü negatif ayrışma ile kapatıyor.

SINAİ ENDEKS AYI YÜZDE 5’E YAKLAŞAN SINIRLI DÜŞÜŞ EĞİLİMİ İLE KAPATIYOR

2021 yılının ilk altı ayında güçlü mali tablolar açıklayan reel sektör şirketlerinin yer aldığı Sınai endeks ise ayı yüzde 5’e yaklaşan sınırlı düşüş eğilimi ile kapatıyor.  TL ise dolar endeksindeki kuvvetlenme ile düşüşte olan EM para birimleri içinde, TCMB’den gelen sürpriz faiz indirimiyle güçlü negatif ayrışırken, Eylül ayını dolar karşısında yüzde 6’yı aşan değer kaybı ile kapatıyor. EM para birimleri ayı ortalama yüzde 2 civarında değer kaybı ile kapatırken, Rusya para birimi ruble petrol fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle pozitif ayrışarak ayı değer kazancıyla kapatan tek para birimi oldu.

Türkiye’nin risk primi olarak takip edilen 5 yıllık CDS’ler ay içinde 360’lı seviyeler altını test etse de TCMB faiz indirimi ve Fed’den gelen Tapering sinyalinin etkisi ile yükselişe geçerek ayı 430’lu seviyelerden kapatmaya hazırlanıyor. CDS’lerdeki yükseliş TL varlıklara yönelik risk algısının yükseldiğine işaret ederken, CDS’ler tekrar 380 seviyeleri altına gelmedikçe TL varlıklardaki toparlanmaların tepki olarak kalması beklenir. CDS’lerdeki yükselişin devamı durumunda başta TL olmak üzere ve BIST’in Bankacılık Endeksi öncülüğünde negatif ayrışarak satıcılı seyrini devam ettirmesi beklenmektedir.

SÜRPRİZ ŞEKİLDE 100 BAZ PUAN İNDİREREK POLİTİKA FAİZİNİ YÜZDE 18,00 SEVİYESİNE DÜŞÜRDÜ

TCMB Eylül ayı toplantısında piyasa beklentisinin aksine faizleri sürpriz şekilde 100 baz puan indirerek politika faizini yüzde 18,00 seviyesine düşürdü. Piyasa beklentisi, enflasyondaki yüksek seyir nedeniyle faizlerin Eylül ayında sabit tutulacağı yönünde bulunurken faiz indirimlerinin, baz etkisi ile enflasyonda düşüşün belirginleşeceği Ekim ayı ile başlaması bekleniyordu.

TCMB PPK özetinden sıkı parasal duruş ifadesini çıkararak önümüzdeki dönemde faiz indirimlerine devam edileceği sinyalini verdi. Parasal sıkı duruşun iç talep ve krediler üzerindeki etkilerinin yavaşlatıcı olmasına ek olarak çekirdek enflasyon göstergelerindeki aşağı yönlü eğilim, faiz indirimi için ana dayanak noktası olarak belirtildi. PPK metninde küresel gıda fiyatları ile tedarik zincirindeki gelişmelere, kredi gelişmelerine ve cari işlemler dengesine ilişkin makro göstergelere dikkat çekildi.

Ayrıca, PPK metninde, enflasyon göstergelerindeki yukarı yönlü hareketlerin geçici olduğu vurgusu yapılarak önümüzdeki dönemde enflasyonda aşağı yönlü eğilim başlandığına işaret edilirken cari işlemler dengesindeki iyileşmenin fiyat istikrarına yapacağı katkının da altı çizildi.

GÖRECELİ GEVŞEME SİNYALİ VERMESİ, TL’Yİ DIŞ ŞOKLARA KARŞI DAHA KIRILGAN HALE GETİRDİ

Fed’in varlık alımlarını azaltmaya hazırlandığı ve birçok merkez bankasından sıkılaşmaya yönelik sinyallerin geldiği bir ortamda TCMB’nin büyüme endişeleri ile göreceli gevşeme sinyali vermesi, TL’yi dış şoklara karşı daha kırılgan hale getirirken TL varlıklardaki negatif ayrışmanın buna bağlı olarak kısa vadede devam edebileceğini düşünüyoruz.

ABD merkez bankası Fed Eylül ayı toplantısında faizleri oy birliğiyle yüzde 0-0,25 aralığında sabit bırakırken, varlık alımlarının yakın zamanda azaltılması gerekeceği mesajı verdi. Fed üyeleri içinde 2022 yılında faiz artışı beklentisine sahip olan üye sayısı artarken Ekim ayında faiz toplantısı bulunmayan Fed’in Başkanı Powell, varlık alımlarının Kasım ayında başlayabileceği ve 2022 yılı ortasında son bulabileceğinin sinyalini verdi.

FED BAŞKANI POWELL FAİZ ARTIŞI İÇİN DAHA UZUN BİR YOL OLDUĞUNA İŞARET ETTİ

Fed ilk faiz artışının varlık alımlarının sonlandırılması sonrası 2022 yılı sonunda olabileceğine işaret ederken, Fed Başkanı Powell faiz artışı için daha uzun bir yol olduğuna işaret etti. Fed üyelerinin tahminlerine göre enflasyon beklentileri yukarı yönde revize edilirken, büyüme beklentileri aşağı yönde revize edildi. Fed kararı kısmen şahin tonda olsa da Fed başkanı Powell’in varlık alımlarının azaltımı tamamlanmadan faiz artışının gündeme gelmeyeceğini ve faiz artışı kararı için uzun bir yol olduğuna işaret etmesi nedeniyle piyasalara etkisi sınırlı oldu. Majör borsalarda Fed kararı sonrası tepki alımları yaşanırken, risk alma iştahı sınırlı da olsa yeniden geri döndü.

Önceki ay başladığı yükselişle Eylül ayı başında 1.19’u gören EUR/USD paritesi son 3 aydır bu noktayı ikinci kez test etti ve kıramadı. Dolara olan talebin artması ve kar satışlarının etkisiyle yönünü aşağı çeviren parite, ay boyunca gelen satışlarla 1.17’nin de aşağısına indi. 1.1660 tepki alımlarının gelebileceği ilk seviye olarak izlenebilir. 1.15 ise takip edilmesi gereken ikinci destek noktası olacaktır. Aksi yönde yükselişin tekrar başlaması için 1.1750 direncini kırılması gerekecektir. Bu direnç kırılırsa tekrar 1.19 seviyesi hedeflenebilir.

SON 4 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNE İNEN USD-TRY HANGİ HAMLELERLE YÜKSELDİ

Eylül ayı başında 8.26 ile son 4 ayın en düşük seviyesinde olan USD/TRY, yurt içinde faizle ilgili açıklamalar sonrası yükselişe geçti. OVP açıklamasında yılın geri kalanı için daha yüksek kur tahmini sonucu çıkması, TCMB Başkanı’nın faizlerde odağı “manşet enflasyondan”, “çekirdek enflasyona” çekmesi ile faiz indirimi beklentisi oluşturduğu için kur 8.60’a kadar yükseldi.

Kurdaki bu hızlı yükseliş sonrası faiz indirimi payının azalmasına karşın TCMB 100 baz puanlık indirim yaptı. Beklentilerden erken ve yüksek oranda gelen faiz indirimi sonra TL’deki değer kaybı devam ederken Dolar/TL 8.89 ile rekor tazeledi. Faiz indirimlerinin devam edeceği beklentisi, önümüzdeki dönemde TL’deki kırılganlığın yüksek olmasına sebep verecektir. Keza politika faizindeki indirime karşın uzun vadeli faizlerin yükselmesi de bunu göstermektedir. Kurdaki yükselişin devamı halinde 9.15 ve 9.50 direnç seviyeleri izlenebilir. Geri çekilmelerde ise 8.60 ve 8.30 destekleri takip edilebilir.

ALTINDA ALICILARIN BASKIN OLMASI HALİNDE İSE 1.770 VE 1.830 DİRENÇ SEVİYELERİ İZLENEBİLİR

Geçtiğimiz aya 1.800 doların üzerinde başlayan ons altın, tahvil alımlarının azaltılması ve faiz artışı beklentileriyle gerilemeye geçti. Fed’in tapering için 2022’yi işaret etmesine karşın, önünde sonunda varlık alımlarının azalacağı ve faizlerin artacağı bir ortam, emtialar üzerinde baskı yaratıyor. Sarı metaldeki bu gerileme devam ederse 1.740 ve 1.680 destek noktaları alımların artabileceği seviyeler olarak görülmelidir. Alıcıların baskın olması halinde ise 1.770 ve 1.830 direnç seviyeleri izlenebilir.

Ekim ayında Covid-19 pandemisine ilişkin gelişmeler ve vaka sayılarında artışın hızlanması durumunda ülkelerin kısıtlamalara gidip gitmeyeceği yine gündemde olmaya devam edecek. Ancak, aşı uygulamaları sonrası pandeminin piyasalara etkisinin giderek zayıflaması ve piyasalar üzerindeki etkisinin azalması bekleniyor.

EKİM AYINDA ÇİN’Lİ EMLAK ŞİRKETİ EVERGRANDE’YE  İLİŞKİN GELİŞMELER YAKINDAN İZLENECEK

Eylül ayında Çin’li emlak şirketi Evergrande’ye  ilişkin borç krizi piyasalarda dalgalanmaya neden olmuştu. Bu konudaki gelişmeler yakından izlenecek. Ekonomik tarafta ise ABD’den gelecek başta istihdam ve enflasyon verileri piyasaların takibinde olacak. Ekim ayında Fed toplantısı olmadığı için Global risk alma iştahının sınırlı da olsa yeniden güçlenmesi ve risk alma iştahının güçlü kalmaya devam etmesi bekleniyor.

VIX endeksi ay sonuna doğru tekrar 18 seviyelerine gerilerlerken, 18-21 aralığında dalgalanıyor. Mevcut görünüm piyasalardaki kısa vadeli volatilitenin sona erdiğine ve risk alma iştahının yeniden güçleneceğine işaret ediyor. Endeks 23 seviyeleri üzerine yönelmedikçe başta ABD olmak üzere majör borsalarda ay içinde yaşanacak satışların kar satışı olarak kalması ve düşüşlerin alım fırsatı olarak değerlendirilmesi beklenmektedir. Bu seviye üzerindeki fiyatlama volatilitenin tekrar yükseldiğine ve satışların yeniden güçleneceğine işaret edecektir.

Birçok merkez bankasının sıkılaşma sinyalleri vermesi nedeniyle Ekim ayında EM’lerin genel olarak negatif ayrışmaya devam etmesi beklenmektedir. TL varlıkların da bu süreçte negatif ayrışmasını devam ettirebileceğini düşünüyoruz.

TCMB’DEN GELEN SÜRPRİZ FAİZ İNDİRİMİ SONRASI ENFLASYONDAKİ SEYİR VE KURLARDAKİ EĞİLİM ÖNEMLİ OLACAK

Ekim ayında yurtiçi piyasalarda pandemideki gelişmeleri takip edilmeye devam edilecek. Aşılanma oranının yükselmesi nedeniyle ekonomide geçen dönemlerde olduğu gibi bir kapanma ya da kısıtlanma uygulanması beklenmiyor. TCMB’den gelen sürpriz faiz indirimi sonrası enflasyondaki seyir ve kurlardaki eğilim önemli olacak.

TCMB’nin faiz indirimlerine devam etmesi durumunda TL’deki değer kaybı ve negatif ayrışmanın bir süre daha devam edebileceğini düşünüyoruz. ABD ile ilişkiler ve jeopolitik gelişmeler Ekim ayında piyasaların tekrar gündeminde olacak. S-400’lerin tekrar gündeme gelmesi ve ABD’nin Türkiye’ye yönelik yeni ek yaptırımlar uygulayabileceği beklentisi piyasalar üzerine baskı oluşturacak.

Bu beklentiler ile TL varlıklar TCMB faiz indirimi sonrası Ekim ayında da negatif ayrışmasını devam ettirebilir. BIST’in ise Eylül ayındaki negatif ayrışma sonrası yurtdışı borsalarla daha uyumlu hareket etmesi beklenirken, yurtdışı borsaların yükselişine devam ederek yeni zirve seviyelere yönelmesi durumunda BIST’in Eylül ayındaki kayıplarının bir kısmını geri alabileceğini düşünüyoruz. Ancak, kısa vadede BIST’te genel olarak dalgalı seyrin devam etmesi beklenmektedir.

Global risk alma iştahının zayıflaması ve borsalarda kar satışları yaşanması durumunda ise BIST’in negatif ayrışarak daha güçlü satışlarla karşılaşarak düşüş trendini devam ettirmesi beklenir. Son üç yılda BIST’in Ekim ayında genel olarak zayıf performans gösterdiğini, ondan önceki üç yılda ise iyi performans gösterdiği görülüyor. Bu beklentiler ışığında BIST-100 endeksinin Ekim ayında 1.340-1.430 aralığında dalgalanabileceğini düşünüyoruz. Ay içinde 1.345 ve altına gerilemelerin alım fırsatı olacağını, 1.425 ve üzeri yükselişlerin ise trade amaçlı satış fırsatı olabileceğini düşünüyoruz.

Osman Göktan

Şeker Yatırım Genel Müdürü

goktan@turcomoney.com