Tasarruf hedefinde tüm dengeler dikkate alınmalı

Süleyman Orakçıoğlu

2014 yılı Orta Vadeli Program (OVP) hedefleri, genel olarak beklentiler çerçevesinde olmakla birlikte, piyasalar açısından dikkate alınması gereken bazı konuların olduğu görülüyor. Geçtiğimiz 3-4 yıl boyunca piyasa oyuncuları ve yabancı yatırımcı iç pazar ve perakende piyasamızın son derece canlı olduğu gerçeğiyle hareket ediyorlardı.

2009 yılından sonraki döneme baktığımızda özellikle AB’nin güney ülkeleri Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz başta olmak üzere tüm birlik genelinde ekonomik kriz kendini gösterdi. Sözkonusu krizin başlıca nedeni borç krizi olarak adlandırılan kamu borcunun, milli gelire oranının çok büyük rakamlara ulaşmasıydı. Yunanistan gibi ülkelerde bu oran yüzde 160’lari aştı, diğer bir deyişle milli gelirinin yüzde 160’ı kadar kamu borcu oluştu. Diğer güney ülkelerinde bu oran yüzde 100’leri aştı.

Borç krizindeki ülkelerin iç piyasalarında satışlar dibe vurdu ve tüm dengeler bozuldu, piyasalar resesyona girdi. AB genelinde kamu borcunun, milli gelire oranı yüzde 90’lara ulaştı. Büyüme oranları eksiye indi sözkonusu durumun toparlanabileceği tarih olarak 2020’ler konuşuluyor.

Türkiye açısından olaya bakıldığında aynı dönemde AB’dekine benzer ekonomik kriz olmadığı gibi rekor büyüme oranları elde edildi. AB’de borç/milli gelir oranı yüzde 100’lerde seyrederken, Türkiye de bu oran yüzde 37’ler seviyesinde. Son derece sağlıklı olan bu seviye, Türkiye’yi krizlerden koruyan en önemli faktörlerin başında geliyor. Sözkonusu oranın nasıl sağlandığına baktığımızda Türkiye’de kamu finansmanının yüzde 70 oranında dolaylı vergilerden sağlandığı görülüyor. Sözkonusu vergiler; alışveriş anında, araba, benzin, sigara, giyim ve gıda gibi her türlü perakende ve diğer harcamalarda ödediğimiz dolaylı vergilerden oluşuyor. Tasarruf hedefinin üstüne bir de kredi kartlarıyla ilgili son düzenlemeler eklendiğinde perakende sektörü ve iç ticaret hacminin azalabileceği riski doğuyor. Bu riskin gerçekleşmesi dengenin bozulması anlamına gelir ve denge bir kez bozulursa tekrar toparlamak güç olur. Buna bağlı olarak alışveriş hacmindeki azalma kamu gelirlerini de azaltacağından çok ama çok dikkatli olunmalı! Bu anlamda her türlü faktör hesaba katılmalı ve gerekli tedbirler alınmalı ki; Avrupa’dakine benzer durumlarla karşılaşmayalım. Piyasanın enerjisi korunmaya gayret edilirken, diğer yandan ihracata dayalı büyüme politikaları eş zamanlı yürütülmeli.

Yeni Ufuklar
Süleyman Orakçıoğlu
ORKA Group
Yönetim Kurulu Başkanı