Ticari ileti gönderimlerinde yeni sistem başlıyor

Gürdoğan Yurtsever

İleti Yönetim Sistemi’ni hizmet sağlayıcıların farklı tipte ileti izinlerini saklayıp yönetebilecekleri, vatandaşların izinlerini görüntüleyip kaldırabilecekleri ulusal bir veri tabanı olarak ifade etmek mümkün. Vatandaşlar İYS’den verdikleri izinleri görebilecek ve değiştirebilecekler, onay ve ret işlemlerini yapabilecekler.

Bu şekilde ileti almayı istedikleri zaman durdurabilecekler. İYS sistemine e-devlet üzerinden de ulaşılabilecek. İYS alıcıları kendilerine yapılan izinsiz gönderimleri yine sistem üzerinden kolayca şikayet edebilecek. Bu şekilde kamu gözetim ve denetim görevini hızlı ve etkin bir şekilde yapabilecek.

İşletmelerin ürün ve hizmetlerini tanıtmak ve pazarlamak amacıyla yaptığı çağrı merkezi/telefon aramaları, elektronik postalar, SMS mesajları gibi ticari iletiler vatandaşların ve tüketicilerin büyük şikayetlerine neden oluyordu.

Bunları önlemek ve vatandaşların iradeleri dışında rahatsız edilmesinin önüne geçmek ve verilerini korumak için çeşitli düzenlemeler yapılmıştı. Bunların en önemlisi 2014 yılında yayımlanan ve 2015 yılında yürürlüğe giren Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu olmuştu. Bu kanuna dayanılarak 2015 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Yönetmeliği yayımlanmıştı.

Bu düzenlemelerde hizmet sağlayıcılar, yani ticari elektronik ileti gönderimi yapan gerçek veya tüzel kişiler tarafından alıcılara gönderilecek ticari iletilerin belirlenen istisnalar dışında alıcının önceden onayı olmadan gönderilemeyeceği, ticari iletilerin alınan onaya uygun olması gerektiği, alıcıların diledikleri zaman hiçbir gerekçe göstermeden ticari elektronik iletileri almayı reddedebileceği gibi kurallar öngörülmüştü. Bu kurallara uyulmaması durumunda ise yüksek tutarlı idari para cezaları belirlenmişti.

İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ (İYS) HAYATA GEÇİYOR

Bu düzenlemelerden sonra cezaların yüksekliğinin de etkisiyle belirli oranda iyileşme görülse de maalesef halen bir çok izinsiz ticari ileti vatandaşlara gönderilmeye devam ediliyor. Kanun’da 2017 yılında yapılan değişiklikle Ticaret Bakanlığı’na ticari elektronik ileti onaylarının alınmasına ve reddetme hakkının kullanılmasına imkan tanıyan bir elektronik sistem kurma veya kurdurma yetkisi verilmişti. Kanun çerçevesinde alınan onayların bu sistem aktarılması, aktarılmayan onayların geçersiz kabul edileceği hüküm altına alınmıştı.

Yine alıcıların, sisteme kaydedilen onayları Bakanlıkça belirlenen süre içinde kontrol edeceği, bu sürenin bitiminden sonra gönderilen ticari elektronik iletilerin onaylı kabul edileceği, alıcılar tarafından reddetme hakkının bu sistem üzerinden kullanılacağı ve bu konudaki alt düzenlemelerin bakanlıkça yapılacağı düzenlenmişti.

Ulusal bir ticari elektronik ileti yönetim sistemi kurulması konusuda TOBB görevlendirilmişti. Bu kapsamda TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı iştiraki olarak İleti Yönetim Sistemi A.Ş. (İYS A.Ş) kurulmuştu. Nihayet bu kapsamda geliştirilen İleti Yönetim Sistemi (İYS) ile ilgili çalışmalar tamamlandı ve sistem uygulamaya alınıyor.

TİCARİ İLETİ ONAY VE İPTALLERİ SİSTEM ÜZERİNDEN YAPILABİLECEK

İYS’yi, hizmet sağlayıcıların arama, mesaj ve e-posta gibi farklı tipte ileti izinlerini saklayıp yönetebilecekleri, vatandaşların izinlerini görüntüleyip kaldırabilecekleri ulusal bir veri tabanı olarak ifade etmek mümkün.

Vatandaşlar İYS web sitesinden, mobil uygulamasından ve çağrı merkezinden verdikleri izinleri görebilecek ve değiştirebilecekler, ücretsiz bir şekilde onay ve ret işlemlerini yapabilecekler.

Bu şekilde ileti almayı istedikleri zaman durdurabilecekler. İYS sistemine e-devlet üzerinden de ulaşılabilecek. İYS alıcıları kendilerine yapılan izinsiz gönderimleri yine sistem üzerinden kolayca şikayet edebilecek. Bu şekilde kamu gözetim ve denetim görevini hızlı ve etkin bir şekilde yapabilecek.

Ticari elektronik ileti göndermek isteyen hizmet sağlayıcıların İYS’ye kaydolması gerekiyor. Hizmet sağlayıcılar ticari ileti onayı bulunan alıcıların ileti adreslerini İYS veritabanına aktarabilecek ve güncel tutabilecek.

Hizmet sağlayıcılar aldıkları izinleri sisteme web sitesi üzerinden tek tek veya toplu dosya formatında veya İYS API üzerinden teknik entegrasyon yoluyla ekleyebilecek.  Ticari elektronik ileti gönderim onayı fiziksel ortamda imzayla, elektronik ortamda ya da İYS yoluyla alınabilecek.

İYS dışında alınan onay ve ret bildirimlerinin 3 iş günü içinde İYS sistemine girilmesi gerekiyor. Hizmet sağlayıcılar, önceden onayını aldığı alıcılara ticari elektronik iletileri kendisi gönderebileceği gibi aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla da gönderebilecek.

SİSTEME KAYIT OLMADAN TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ GÖNDERİLEMEYECEK

Daha önce alınmış izinlerin 01 Aralık 2020 tarihine kadar hizmet sağlayıcılar tarafından İYS sistemine girişinin yapılması gerekiyor. Bu tarihe kadar sisteme aktarılmamış izinler geçersiz kabul edilecek.

Vatandaşlar ise 16 Ocak 2021 tarihine kadar izinlerini kontrol edebilecek ve bundan itibaren verilen onaylar geçerli sayılacak. Artık, İYS’ye kayıt olmadan ticari elektronik ileti göndermek mümkün olamayacak. İYS dışından alınan onayların ispat yükümlülüğü hizmet sağlayıcıya ait olacak. 1 Aralık tarihinden sonra ise ispat yükümlülüğü İYS’de olacak şekilde onay almak mümkün olacak.

Fakat yeni bir uygulama olması ve sisteme aktarılması gereken verinin büyüklüğü nedeniyle başta bankalar olmak üzere büyük kuruluşların veri aktarımında sorunlar yaşanıyor. Pandemi koşullarının neden olduğu zorluklar da buna etki ediyor.

Bu nedenlerle uygulamaya geçiş süreci uzatılabilir. Bununla birlikte uygulamaya geçmesi durumunda İYS sayesinde pazarlama, promosyon, kampanya, indirim, hediye reklam vb. içerikli ticari iletilerin gönderilebilmesi için alınan izinlerin saklanması, arşivlenmesi, belgelerin güvenliğinin ve gizliliğinin sağlanması, gerektiğinde arşivden çıkarılması gibi süreçler dijital ortamda yürütülecek.

Vatandaşlar da verdikleri izinleri görebilecek, kaldırabilecek ve şikayet edebilecek. Bu şekilde izinsiz ticari iletilerden kaynaklanan sorunlar azalacak, süreç daha hızlı, etkili ve verimli bir şekilde yönetilebilecek.

Gürdoğan Yurtsever

yurtsever@turcomoney.com