Turizmde tehlike çanları

Rusya ile yaşanan kriz sonrasında 5 milyar dolar kan kaybedeceği düşünülen turizm sektöründe kayıp büyüyor. Edinilen bilgilere göre Antalya’daki otel ve tatil köylerinin büyük bölümünde rezervasyonlar iptal edilirken, İstanbul ve diğer kentlerdeki otellerden bazıları satışa çıkarıldı, büyük otel zincirleri ise birkaç katını kapattı. Önlem alınmazsa bu yıl toplam 28 milyar dolarlık turizm gelirinin 12 milyar dolar kayba uğrayacağı tahmin ediliyor.

TEPAV’ın hesaplamasıyla ilgili bakanlara sunulan turizm raporunda kaybın 8 milyar dolara çıkabileceği söylenmişti. Ancak yaşanan terör olayları nedeniyle Avrupalı turistin de iptallere gitmesi sektörü daha da zor durumda bıraktı. Yılbaşında Avrupalı turist kaybının yüzde 20 olacağı öngörülürken, Taksim’de yaşanan son terör saldırısı öncesi Alman turistlerin iptalleri yüzde 50’lere ulaştı. Türkiye’nin toplam 28 milyar dolarlık turizm gelirinin 12 milyar dolar kayba uğrayacağı tahmin ediliyor. Kongre turizmi de zarar görürken, Antalya’daki kamplarını iptal eden futbol kulüpleri de yüzde 60’ı buldu.

Turizm sektöründe tüm gecelemelerin yüzde 64’ü Antalya’ya yapılıyor. Antalya’da tam 2 bin 435 otel bulunuyor. Ege’den Antalya’ya kadar da 4 bin otel var. Sektör temsilcileri turizm tesislerinin yüzde 90’ının yeniden yapılandırma için bankaların kapısını çaldığını söylüyor. 80 milyar dolarlık sabit yatırım tutarı olan sektörün bankalara borcu 17 milyar dolar. Özkaynak bakımından güçlü olan sektörde Alanya, Kemer gibi turizm merkezlerinde tesis sahipliği daha çok ailelerin ve tesisleri inşa eden müteahhitlerin elinde.

Rakamlar son durumu ortaya seriyor. Antalya’ya 2014 yılında 3 milyon Rus turist geldi. 2015’te ülkelerinde yaşanan ekonomik krizin etkisiyle 2 milyon 700 bin Rus Antalya’da tatilini yaptı. Ancak bu rakamın ‘uçak düşürme’ krizi ile bu yıl için 200 bin olarak gerçekleşeceği söyleniyor. Antalya’ya gelen toplam turist sayısının ise 11 milyon 300 binden, iyimser senaryoya göre 7.5 milyona kötümser senaryoya göre de 6 milyona düşeceği tahmin ediliyor.

Diğer kentler de etkilenir 

Turizm sektörü ile ilgili sorularımızı yanıtlayan ATSO Başkanı Davut Çetin, “Karamsarlığa kapılmadan bu sıkıntıyı hep birlikte çözmemiz gerekiyor” diyerek, şunları söylüyor: “Önce kasım ayında Rusya ile yaşanan kriz ardından hain terör saldırıları geldi. Biz, aralık ayı başından bu yana seferber olduk. Sayın Başbakan Yardımcımız ve bakanlarımızla defalarca görüştük. Hükümetimiz tarım ihracatı için aralık ayında, turizm için şubat ayında çeşitli önlemler aldı. Bu ilgi için kendilerine teşekkür ettim, daha fazla desteğe ihtiyaç olduğunu da söyledim. Geçen yıl Türkiye’nin turizm geliri 3 milyar dolar civarında azaldı ve bunun önemli kısmı Antalya’nın kaybı oldu. Bu yıl ise sadece Antalya’nın kaybı bunun 2 katını yani 6 milyar doları bulacaktır. Bütün Antalya ekonomisinde yüzde 15- 20 küçülmeden söz ediyoruz. Bu da Türkiye büyümesinde 1 puana yakın bir kayıp anlamına gelir. Antalya firmaları, bir yılda İstanbul’dan 20 milyar, Ankara’dan 5 milyar, İzmir’den 2 milyar, Konya’dan 1 milyar lira olmak üzere, diğer illerimizden 40 milyar liraya yakın alım yapıyor. Bu durum, diğer illerimizi de etkiler.”

Başkan Çetin, “Asla öldük, bittik demiyoruz. Antalya turizmi 1991’de, 1999’da büyük kayıplar yaşadı. Turizm sektörümüz her tıkanmada ya yeni bir yol buldu ya da yeni bir yol açtı. Bu krizden de ders alıp, yeni pazarlar bulacağımıza inanıyorum. Antalya G20 Zirvesi’ne ev sahipliği yaparak kendisini bir kez daha kanıtlamıştır. EXPO 2016, bu yıl Antalya için büyük kazanım olmuştur” şeklinde konuşuyor.

Acente kendisi gelmiyor 

Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Yusuf Hacısüleymanoğlu da, “Artık ülkeler sadece güvenli olmayan bölgeleri açıklamakla kalmıyor. İngiliz Dışişleri ilk defa bir seyahat edecek vatandaşlarına Türkiye için uyarısında ‘turizm’ sözcüğünü kullandı. Alman seyahat acentesi Schmetterling genel kurulunu Kuşadası’nda 21-24 Nisan tarihlerinde yapacaktı. Bunu iptal etti. Türkiye tatili satacak acente kendi gelmiyorsa, turisti nasıl getirecek. Almanlar burayı seviyorlar, sorun fiyat değil, güvenlik konusunu gündeme getiriyorlar. Şu anda 30 bin İranlı Nevruz tatillerini geçirmek üzere Antalya’dalar. İran’dan bile vatandaşlarına uyarı var. İptallerle yaptığımız hesaba göre turizmde Türkiye’nin kaybı 12 milyar doları bulacak” diye konuşuyor.

TEPAV 8 milyar dolarlık kaybı nasıl hesaplamıştı? 

Bakanlara yapılan durum tespiti raporunda TEPAV tarafından hazırlanan “Doğrudan ve dolaylı etkilerle birlikte Rus turist sayısının 4 milyon azalmasının bedeli 8 milyar dolar” başlığı altındaki sunumda şu hesaplamada bulunuldu: “Ülkeye giriş, konaklama, yiyecek içecek, spor aktiviteleri, otellerin tedarikleri, kültürel geziler, araç kiralama ve ülkeden çıkışta turistin kişi başına harcaması 1000 dolarX4 milyon turistX1.87 (çarpan etkisi)= 8 milyar dolar”. Ancak terör saldırıları sonrasında Avrupalı turistin de rezervasyon iptali rakamı tahmin edilenin üstüne çıkardı.