TURİZMİN YENİ CENNETİ AVAZA

Geçtiğimiz yıl Mart ayında İstanbul çırağan’da düzenlenen Türk-Türkmen İş Forumu’na katılan Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün konuğu olarak Türkiye’ye gelmiş ve burada yaptığı konuşmada, iki ülke arasındaki ilişkilerin arttırılacağına dair net mesajlar vermişti. 2012 yılı Türkiye ile Türkmenistan ilişkileri açısından oldukça verimli geçti. İki ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının yoğun ziyaret trafiğiyle daha da güçlenen ilişkiler; siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğine de yansıyor. 2012 yılında Türkiye‘den Meclis Başkanı, Ekonomi, Kalkınma ve Enerji Bakanları Türkmenistan‘ı sıkça ziyaret etti. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov Türkiye‘yi iki kez ziyaret ederek önemli temaslarda bulundu. Dünyanın en büyük 4. doğalgaz rezervine sahip Türkmenistan, enerji dışında kalan diğer sektörlerde de büyüyerek ekonomiyi çeşitlendirmeyi hedefliyor. Stratejik kalkınma planında öncelik verilen sektörlerin başında turizm geliyor. özellikle 2007 yılının ardından turizm sektörünün geliştirilmesi için önemli kararlar alındı ve “Avaza Milli Turizm Bölgesi” kuruldu. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; Avaza’yı iki kez ziyaret ederek, bölgenin ikinci Antalya olmasını dilemiş ve bunun gerçekleşmesi için Türkiye’nin sahip olduğu her türlü tecrübeyi paylaşacağını dile getirmişti. Bu paralelde iki ülke arasında gerçekleştirilen işbirliği kapsamında Türkmenistan Turizm Bakanı ve diğer üst düzey yetkililer, Türkiye’ye gelerek temaslarda bulunmayı sürdürüyor.

Orta Asya’nın tatil merkezi

Hazar denizinin doğu kenarında, Türkmenbaşı şehrinden 12 km ve Türkmenbaşı Uluslararası Hava Limanı’ndan 20 km uzaklıkta bulunan Avaza, dünyanın yeni turizm cenneti olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. “Şarkı söyleyen dalgalar” anlamına gelen Avaza; temiz deniz ve kumu, cömert güneşi, şifalı havasıyla sadece Türkmenistan değil, tüm Orta Asya’nın en gözde turizm merkezi olma iddiasında. İyotlu suyu, maden kaynakları ve şifalı olduğu bilinen tabiat harikalarıyla ön plana çıkan Hazar Denizi‘nin, zengin bitki ve canlılar dünyası Avaza’nın güzelliğine güzellik katıyor.

Toplam 5 bin hektarlık bir alanı kaplayan Avaza Milli Turizm Bölgesi’nde, 1.700 hektarlık alan inşaat için ayrıldı. Turizm bölgesinin inşaatı 3 aşamada gerçekleşiyor. 2 bin hektarlık alanda ise doğal alanlar ile parklar yapılıyor. Kalan bin 300 hektarlık alan ise tamamen ağaçlık alanlardan oluşacak. Ağaçlandırma kampanyası kapsamında bölgede yüz binlerce fidan dikilmiş durumda. Yaz ve sonbahar aylarında binlerce Türkmen ve yabancı turist, Avaza’ya gelerek yorgunluğu atıp, tatil yapıyor. 2 bin yatak kapasitesine sahip olan Avaza, yapılan yatırımlarla yakın gelecekte 4 bin 500 yatak kapasiteli otel ve dinlenme merkezine kavuşacak.

7 milyar dolarlık yatırım yapılacak

Geçen süre zarfında devlet tarafından Avaza projesine 2 milyar dolar yatırım yapıldı. 2020 yılına kadar tamamlanacak 3 aşamalı proje için 7 milyar dolarlık yatırım planlanıyor. 3 ayrı aşamadan oluşan Avaza projesi için Hazar denizi kıyısındaki 26 kilometre uzayan sahilde 5 bin hektar alan ayrıldı. Proje kapsamında modern otellerin yanı sıra sağlık merkezleri, spor tesisleri, villalar, pansiyonlar, iş merkezleri, çocuk dinlenme kampları, dinlenme tesisleri ve kültürel merkezler kurulacak. Türkmenistan hükümetinin şu ana kadar yaklaşık 2 milyar doların üzerinde yatırım yaptığı proje kapsamında, bölgede oteller, çocuk dinlenme kampları, 7 kilometrelik suni kanal, elektrik santrali ve su arıtma tesisi inşa edildi. Hâlihazırda, Avaza projesinin birinci etabı kapsamında 750 hektarlık alanda çalışmalar sürdürülüyor. Söz konusu alanda 30 bin turiste hizmet edilmesi planlanıyor. 750 hektarlık alanda, modern oteller yanı sıra ticaret merkezleri ve spor tesisleri (5 bin kişilik tenis kortu, 10 bin kişilik stadyum, çeşitli spor dalları için spor merkezleri) inşa edilmesi planlanıyor.

Türkiye, turizm tecrübesini paylaşacak

Turizm alanındaki tecrübeleri paylaşarak sektörde büyümek isteyen Türkmenistan, Türkiye’yle sıkı işbirliği içerisinde. İki ülke bu paralelde çeşitli temaslar, toplantılar, fuar ve konferanslar düzenleniyor. Avaza’nın, Türkiye‘nin Antalya‘sı gibi modern oteller, altyapısı mükemmel tamamlanmış, havaalanı ve kalifiyeli personeli ile bir turizm bölgesi olması hedefleniyor. 1980 yılında Türkiye‘ye 1,3 milyon turist geliyor, 300 milyon dolar döviz bırakıyordu. Yatak kapasitesi uluslararası standartlarda 55 bin kapasite. 25 yıl içerisinde Turgut özal ile başlayan turizm yatırım hamlesi ile Türkiye bir yerlere geldi. 2009 yılına geldiğimizde 27 milyon turist, 21 milyar dolar döviz girdisi, uluslararası standartlarda bir milyon yatak kapasitesi, marinaları, uçak seferleri, sağlık merkezleri ile dünyanın 7. turizm ülkesi oldu. Şimdi 30 milyon turist, 23 milyar dolar bekleniyor. Türkiye, bundan sonraki 15 yılı da planlıyor. Cumhuriyetin 100. yılının kutlanacağı 2023 yılında yatak kapasitesinin 1.5 milyona, uçak sayısının 250‘den 500‘e, marinaların sayısının 25‘den 60‘a çıkması hedefleniyor. özel sektörün 24 milyar dolar, devletin 15 milyar dolar yatırım yapması ve 2023 yılında 70 milyon turist, 70 milyardan fazla döviz geliri elde edilmesiyle, dünyanın en büyük beşinci ülkesi olunması planlanıyor. Bu süreç için yaklaşık 25 yılını harcayan Türkiye, geride bıraktığı bu yollardan geçecek olan kardeş ülke Türkmenistan‘ın zaman kaybetmemesi için ve 25 yıl yerine 10 yılda bu başarılara imza atması için her türlü tecrübeyi paylaşıyor.

Türk yatırımcılara davet

Milyarlarca dolarlık alt yapı yatırımlarıyla cazip bir merkeze dönüşen Avaza, yabancı yatırımcılar için cazip fırsatlar sunuyor. Günümüzde Rusya ve Türkiye’den gelen yatırımcılar, bölgeye doğrudan yatırımlar yapıyor. Türkmenistan‘ın stratejik öneminin artması, yatırım ikliminin giderek iyileşmesi sonucu, turizm açısından da bölge gelecek vaat ediyor. Avaza bölgesi, hava yolları, kara yolları, deniz yolları ve demir yolları ile de biliniyor. Avaza bölgesi, gelecekte sadece serbest turizm bölgesi olarak değil, serbest ticaret ve yatırım bölgesi olarak da öne çıkıyor. Türkmenistan, Avaza’ya yatırım yapacaklar için vergi indiriminden, vergi muafiyetine, vize kolaylığından, harç muafiyetine kadar birkaç kolaylık ve muafiyetler de sağlıyor. Yatırım teşviki konusunda getirilen bu kolaylıklar ve muafiyetler ile birlikte, Türkmenistan’ın yatırım altyapısı da giderek iyileştiriliyor. Bu anlamda, Türkmenistan’a yatırım yapmayı düşünen girişimciler, özellikle Avaza’da turizm yatırımı yapmayı planlayan işadamları için Türkmenistan’ın yatırım hukuku konusunu iyi araştırması gerekiyor.

21. Asrın dev projesi

Zengin enerji kaynaklarına sahip Türkmenistan, turizm sektöründe de büyümek istiyor. Hazar Denizi’nin kıyısında turizm bölgesi oluşturan Türkmen hükümeti, Birleşmiş Milletler ile turizm sektöründeki işbirliğini güçlendirecek. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm örgütü (UNWTO) Genel Sekreteri Taleb Rifai, Türkmenistan’ı ziyaret ederek, Avaza’yla ilgili projeyle yakından ilgileniyor. Rifai, Hazar’ın kıyısındaki Avaza turizm bölgesi projesini 21. asrın dev projesi olarak değerlendirdiklerini düşünüyor. Türkmenistan’ın tarihi mekanlarıyla da zengin bir ülke olduğunu dile getiren Genel Sekreter Rifai, “kadimi Merv, Köneürgenç, Nisa gibi tarihi yerlerin yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Avaza turizm bölgesi ekoturizm, spa ve resort açısından yeni imkanlar oluşturan bir bölge” açıklamasında bulunmuştu.

Açık hava müzesi gibi

Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, turizm sektörünün geliştirilmesi için büyük bir çaba gösterdiklerini kaydederek, zengin tarihi geçmişe sahip olan Türkmenistan’ı eşsiz bir açık hava müzesi olarak adlandırabileceklerini söyledi. Turizm sektörünün kalkınması için 2012-2016 ulusal kalkınma programı hazırlandığını belirten Devlet Başkanı Berdimuhamedov, Türkmenistan’ın yeni turizm haritasını tanıtmak için çalışmalara devam edeceklerine işaret ediyor.