TÜRK EKONOMİSİ BÜYÜYOR

ENFLASYON YüZDE 8’İN ALTINDA

Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 0,93 oranında azaldı Grafik: TüFE ve çekirdek Enflasyon ve yıllık enflasyon yüzde 7,24’e geriledi. Bu dönemde enflasyondaki düşüş, hizmet grubu hariç olmak üzere alt gruplar geneline yayıldı. özellikle temel mal grubunda görülen düşüş enflasyon görünümü açısından olumlu bir işarettir. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimlerindeki iyileşme devam etti. özel Kapsamlı TüFE Göstergeleri (öKTG) H ve I endekslerinin yıllık artış oranları önceki aya kıyasla azalarak sırasıyla yüzde 9,36 ve yüzde 8,63 oldu. çekirdek enflasyon göstergelerinin genel TüFE oranının üzerinde yer alması enflasyon görünümü açısından olumsuz bir durum olarak değerlendirilmelidir.

Alt gruplar incelendiğinde, Ocak ayında gıda ve enerji gruplarının yıllık tüketici enflasyonuna katkısı sırasıyla 0,39 ve 0,21 puan azaldı. Temel mal grubunun katkısı 0,15 puan gerilerken hizmet grubunun katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmedi.

Fiyat hareketlerine dair açıklamasında TCMB “Enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin sürdüğü görülüyor. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle hizmet enflasyonu ana eğilimi geçen üç aydaki gerilemenin ardından bu dönemde yükselirken temel mal enflasyonu ana eğilimindeki iyileşme sürdü… Ocak ayında yüzde 0,78 oranında azalan enerji fiyatları son iki aydaki düşüş eğilimini devam ettirdi. Bu gelişmede, uluslararası petrol fiyatlarındaki seyre bağlı olarak sırasıyla yüzde 5,73 ve 4,95 oranlarında gerileyen akaryakıt ve tüp gaz fiyatları belirleyici oldu. öte yandan, belediyelerce belirlenen su tarifeleri endeks tarihinin en yüksek artışlarından birini kaydederek Ocak ayında yüzde 6,98 oranında arttı. Sonuç olarak, yıllık enerji enflasyonu yüzde -3,04 seviyesine geriledi.” yorumuna yer verdi.

İŞSİZLİK ORANI %10,7 SEVİYESİNDE GERçEKLEŞTİ

TüİK tarafından açıklanan verilere göre Kasım ayı itibariyle işsizlik oranı yüzde 10,7 (Eylül ayında yüzde 10,4) seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde işsiz sayısı 3 milyon 96 bin kişi iken, işsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,7, kadınlarda ise yüzde 13,0 oldu. Aynı dönemde tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12,7 olarak tahmin edildi. İşgücü 2014 yılı Kasım döneminde 28 milyon 970 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise yüzde 50,5 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,0 kadınlarda ise yüzde 30,5 oldu.

Dünya ülkeleriyle karşılaştırma anlamında en uygun veri olarak açıklanan 15-64 yaş grubu tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 12,8 olarak gerçekleşti. Söz konusu oran Ekim ayında yüzde 12,5 düzeyindeydi. Türkiye ekonomisinin göreceli daha yavaş bir büyüme performansı son dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranında yaşanan yüksek seyrin devam etmesine neden oluyor. 2015 yılının ikinci yarısına kadar söz konusu eğilimin sürmesi şaşırtıcı olmayacak.

CARİ AçIKTA OLUMLU SEYİR SüRüYOR

Cari işlemler açığı, 2013 yılına göre 18.822 milyon ABD doları azalarak 45.836 milyon ABD dolarına geriledi. Bu gerilemede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 16.322 milyon ABD doları azalarak 63.585 milyon ABD dolarına düşmesi, net hizmet gelirlerinin 2.509 milyon ABD doları artarak 25.353 milyon ABD dolarına yükselmesi ve birincil gelir açığının 263 milyon ABD doları azalarak 8.723 milyon ABD dolarına gerilemesi etkili oldu.

YATIRIMLAR HIZ KESMEDEN DEVAM EDİYOR

Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net varlıklar, 2013 yılına göre 3.420 milyon ABD doları artarak 2014’te 7.047 milyon ABD doları tutarında gerçekleşti. Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net yükümlülükler, bir önceki yıla göre 73 milyon ABD doları artarak 2014’te 12.530 milyon ABD doları oldu.

Portföy yatırımları kalemindeki net yükümlülük oluşumuyla ilgili olarak, yurtdışında yerleşik kişiler hisse senedi piyasasında 2.559 milyon ABD doları tutarında net alım gerçekleştirdi. Söz konusu alımın 1.529 milyon ABD doları bankacılık sektörü dışındaki hisselerde, 1.030 milyon ABD doları ise banka hisselerinde gerçekleşti.

Devlet iç borçlanma senetleriyle ilgili olarak yurtdışı yerleşikler, Ocak-Aralık döneminde 370 milyon ABD doları tutarında net alım gerçekleşti. 2013 yılının aynı döneminde ise 4.133 milyon ABD doları net alım gerçekleşmişti.

Yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçları yoluyla bankalar10.196 milyon ABD doları, diğer sektörler de 3.177 milyon ABD doları net borçlanma gerçekleştirdi.

Diğer yatırımlar altında, yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 659 milyon ABD doları azalırken, diğer sektörlerin yurtdışındaki mevduatı 392 milyon ABD doları arttı.

Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, bir önceki yıla göre 9.476 milyon ABD doları azalarak 12.160 milyon ABD doları oldu. Kısa vadeli net kredi kullanımları, bir önceki yıla göre hızla gerileyerek 12.887 milyon ABD dolarından 3.840 milyon ABD dolarına düştü.

Diğer sektörlerin net kredi kullanımı, 2013 yılına göre 4.696 milyon ABD doları artarak 5.795 milyon ABD dolarına yükseldi. Uzun vadeli kredilerde, 2013 yılında 137 milyon ABD doları net geri ödeme yapılırken 2014 yılında 5.410 milyon ABD doları net kullanım gerçekleşti.

2013 yılında 9.911 milyon ABD doları artış kaydeden resmi rezervler, 2014 yılında 468 milyon ABD doları azaldı.

BüTçEDE YILSONU VERİLERİ OLUMLU

Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre Merkezi yönetim bütçesi 2014 yılı Ocak döneminde 1 milyar 907 milyon TL fazla vermiş iken bu yılın aynı döneminde 3 milyar 767 milyon TL fazla verdi. Söz konusu değişimin en önemli nedeni ilgili dönemde giderlerde görülen yüzde 0,9 düzeyindeki artışa karşılık bütçe gelirlerinin yüzde 5,8 artması old.

2015 yılı Ocak döneminde faiz dışı fazla ise 8 milyar 782 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılının verileriyle birlikte maliye politikasındaki başarının sürdüğü gözlemleniyor. Henüz erken bir yorum olarak değerlendirilebilmekle beraber bütçe verilerinin yıla iyi başlangıç yaptığını belirtmekte fayda var.

REEL EFEKTİF DöVİZ KURU GELİŞMELERİ

TCMB tarafından yayımlanan reel efektif döviz kuru verilerine göre TüFE bazlı endeks 2015 yılı Ocak ayında 116,85 olarak gerçekleşti. TüFE ve gelişmiş ülkeler bazlı endeks ise aynı dönemde 127,95 oldu. Söz konusu değerler 2014 yılı Ocak ayında sırasıyla 101,50 ve 110,87 olarak gerçekleşmişti.

Bu veriler değerlendirildiğinde 2014 yılı boyunca döviz kurlarının değerlenmesinin sürdüğü gözlemleniyor. 2015 Şubat ayında yaşanan döviz kuru değişimlerinin söz konusu eğilimi kısmen tersine çevirmiş olmasına rağmen hâlihazırda TL’nin dış değerinde görece yüksek bir seyrin korunduğu iddia edilebilir. özellikle gelişmiş ülkelerin para birimlerine karşı endeksin 127,95 seviyesinde olması dış ticaret ve sermaye hareketlerinde Türkiye ekonomisinin yapısal özelliklerine uyumlu seyrin devam ettiğine işaret ediyor. Ekonomik aktörlerin alışkın olduğu değeri yüksek ulusal para, yüksek cari açık ve dış finansman ağırlıklı ekonomik büyüme politikasının değişmesi söz konusu olacaksa bu değerin 100 seviyesine yönelmesi gerekecektir.