Türkiye’nin otomotiv üretimi ve ihracatı nereye gidiyor?

İbrahim Aybar

Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) bu yılın ilk 3 ayına ait otomotiv üretim ve ihracat sonuçlarını açıkladı. Durum iç açıcı değil.

Motorlu taşıt üretimi geçen yılın ilk çeyrek rakamlarına göre  % 12 azalarak 302,730 adetlere inmiş durumda. Binek otomobil üretiminde ise düşüş %21,5 oldu ve 166 bin otomobil üretildi.. Bu rakamlar kısaca 2014 yılı düzeyine döndüğümüzü gösteriyor.

Üretimdeki bu düşüş doğal olarak otomotiv ihracatını da etkiledi. Yıllardan sonra ilk kez otomotiv ihracatı sıralamada liderliği kaybetti. Kimya sektörü ihracatta ilk sıraya çıktı. Geçtiğimiz Mart ayında ihraç edilen motorlu taşıt adedi 79 bin adedin altında kalarak %17,5 azalmış oldu.  Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verileri ise toplam otomotiv endüstrisi ihracatının Mart ayında %7 düşerek 2,7 Milyar $ olduğunu söylüyor. Yılın ilk üç ayındaki ihracat ise 7,5 Milyar $ olarak gerçekleşti. Bu da yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre %3 lük bir gerileme anlamına geliyor.

TOGG OTOMOBİLİ DIŞINDA BAŞKA SOMUT BİR GELİŞME YOK

Başta yarı iletken çip sorunu olmak üzere, Ukrayna ile Rusya arasında devam eden savaşın getirdiği ek sorunların hammadde ve ara mamul tedariğini olumsuz etkilemesini nedenler olarak sıralayabiliriz. Bana kalırsa sadece bu kadarla da kalmıyor. Bildiğiniz gibi ülkemizde halen kurulu kapasitemiz ile ağırlıklı olarak fosil yakıt tüketen içten yanmalı motorlara sahip taşıt üretiyoruz. Toplam taşıt üretiminin %17 si kadar hibrit motorlu taşıt üretim payımız var.  Halbuki en büyük ihracat pazarımız AB ülkeleri hızla bataryadan elektrik motorlu taşıtlara dönüyor. Özellikle petrol fiyatlarındaki hızlı yükselme bu dönüşümü etkiliyor. Biz ise ülke olarak henüz üretimimizi bu yöne çevirebilmiş değiliz. Geçen hafta Ford Otosan fabrikalarında banttan inmeye başlayan Ford E-Transit ile yıl sonuna doğru beklediğimiz TOGG otomobili dışında başka somut gelişme henüz yok. Bu gidişatı hızla bataryadan elektrikli taşıt üretimine döndüremez isek ihracat potansiyelimizi korkarım kaybedeceğiz.

İÇTEN YANMALI MOTOR PAZARI 2035 YILINDA 17 MİLYAR DÜZEYİNE İNECEK

Aslında bu tehlikeyi son aylardaki yazılarımda sürekli gündeme taşımaya gayet ediyorum.  Çünkü içten yanmalı motora sahip taşıt üreticileri giderek daha zor durumda. Son günlerde yayınlanan McKinsey raporu da bunu doğruluyor.  https://quickinfo.news/report-daunting-road-for-ice-parts-suppliers

Rapor, içten yanmalı taşıt üreticilerinin artık oturup geleceklerini sorgulama zamanının geldiğini söylüyor. Aksi halde içten yanmalı motor, şanzıman, differansiyel ve diğer ilgili komponent üreticilerinin bu üretimde ısrarlı olurlarsa gelecekte yer bulma şansları yok.  McKinsey,  2019 yılında 93 milyar $ değere sahip olan differansiyel pazarının 2030 yılında 65 milyar $ a ineceğini,  2035 te ise 25 milyar $ olacağını söylüyor. İçten yanmalı motor pazarı ise 73 milyar $ düzeyinden 2035 yılında sadece 17 milyar $ düzeyine inecek.

İşte bu rakamlar dahi Türkiye otomotiv sanayii olarak önümüzde çok zamanımızın olmadığını bize açıkça gösteriyor. Umarım önümüzdeki aylarda elektrikli taşıt üretimine hızla girdiğimizi gösteren yeni haberler alırız.

İbrahim Aybar

Renault Mais Eski Genel Müdürü

aybar@turcomoney.com