Ulaşımda güvenlik ve konforu artırmanın tek bir yolu var…

Güvenlik ve konforu artırmanın tek bir yolu var: Akıllı ulaşım sistemleri…

 –Daha çabuk ulaşmak için sürücüler, yayalara öncelik vermeyi aklına getirmiyor, trafikle ilgili tüm kuralları hergün her saat ihlal ederek hem kendilerinin hem de başkalarının yaşamlarını riske sokuyor. Yaşamın olağan akışına aykırı davranışların önüne geçmenin güvenlik ve konforu artırmanın tek bir yolu var. Akıllı Ulaşım Sistemleri. Teknolojinin son on yıldır hiç olmadığı kadar hızla gelişti ve inovatif buluşların birbiriyle bütünleşik olarak çalışabilir hale geldi.

 –“Akıllı Ulaşım Sistemleri” ile elbette bir günde tüm ülkeyi, tüm şehirleri içine alacak şekilde donatamayız. Akıllı Ulaşım Sistemleri içerisinde akılsızca seyreden sürücüler, yolcular, yayalar oldukça işler bugünkünden daha karmaşık ve daha işin içinden çıkılmaz bir hâl alabilir. Bugünden tezi yok; çocuklarımıza ana okulundan başlayarak trafiğin olmazsa olmaz kuralları öğretilmeli.

Ulaşımın insan yaşamında ne denli önemli olduğunu 2020 yılının başından bu yana yaşadıklarımız bir kez daha gözler önüne serdi. Önce 2020 yılının ilk aylarından başlayarak etkisini artıran Covid-19 salgını yüzünden duran insan ve mal taşımacılığı, sonra Rusya ile Ukrayna arasında  24 Şubat 2022 tarihinde sabaha karşı yerel saatle 05:50’de Donbas’a askeri harekatla başlayan savaş ie başka bir boyut kazandı. Her ikisinde de insan yaşamı tehdit altında olduğu için ulaşım araçları yollara çıkamadı. Öyle ki; gelişmiş ülkelerin 4-5 şeritli otoyollarıyla, gelişmekte olan ülkelerin köylerini birbirine bağlayan stabilize yollar arasında herhangi bir fark kalmadı. Hepsi terkedilmişcesine bomboştu. Evlerimize kapandığımız günlerde televizyonlardaki haberlerde, distopik bilim-kurgu filmlerinde görebileceğimiz manzaralara tanık olduk.

Ulaşımın küresel ekonomi ve sosyal yaşam için ne denli yaşamsal öneme sahip olduğunu deneyerek çok iyi anladık. Hergün gördüğümüz için kanıksadığımız ticari araçlar, toplu taşım araçları, özel otomobiller, bisikletler, motosikletler, trenler, uçaklar ve gemiler bizi birbirimize ulaştırmakla kalmıyor, ekonominin de bel kemiğini oluşturuyor. Üretimin tedarik zinciri, mobilite ve lojistik olmadan herhangi bir değeri yok.

SEÇENEKLER, ULAŞIMI ÇEŞİTLENDİRDİ

Dünyada artan insan nüfusu, kırsaldan şehirlere doğru hızlanan göçler, çeşitleri her geçen gün artan ürünleri son kullanıcıya en kısa sürede ulaştırmak için  kızışan rekabet, tek bir ürünü bile kapıya getirmenin konforu için e-ticarete olan rağbet, kimi ülkelerde artan refah ile bir ailede birden fazla araç edinme isteği, ‘elektrikli scooter’ gibi alternatif ulaşım araçlarının ortaya çıkması ve yaygınlaşması, benzinli, mazotlu, gazlı derken, elektrikli ve hibrid araçlarlarla zenginleşen seçenekler ulaşımı çeşitlendirirken karmaşıklaştırıyor. Öyle ki; daha önce yalnızca trafik ışıkları ve trafik polisleri ile yönetilebilen şehir içi trafik, İstanbul gibi kalabalık metropollerde insanların ve malların bir yerden bir yere güçlükle ulaşmasına neden oluyor. Zaman ve para kaybı, yapılan işin performansını etkiliyor.

KURALLARI İHLAL EDENLER, KENDİLERİNİN VE BAŞKALARININ YAŞAMINI RİSKE SOKUYOR

Bu kaotik ortamda kendilerince çözüm üretmeye çalışan sürücüler, yazılı olmayan kurallar tanımlıyorlar. Daha çabuk ulaşmak için emniyet şeridini kullanmaya çalışanlar, araçlar arasında slalom yapar gibi ilerleyerek birkaç araç öne geçmeye çalışanlar, yayalara öncelik vermeyi aklına getirmeyenler, motosiklet kullananları şeritin dışına çıkmaya zorlayanlar, kaldırımlara, otobüs duraklarına, yangın söndürme vanalarının önüne park edenler, kolları dışarıda aşağı yukarı sallayarak sinyalleşmeye çalışanlar, otobüs ya da kamyonların arkasına tutunarak bisiklet sürenler, elektrikli scooter’lara birden fazla kişiyle binip yolculuk edenler, sccote’ı rasgele yol ortasına bırakıp gidenler, ön koltukta kucağında çocukla bir yerden bir yere gidenler, emniyet kemerinin tokasını takarak aracın uyarı vermesini engellediği için kendini becerikli sayanlar, araçtan başını, hatta ayağını çıkararak trafikte ilerleyenler, düğün ya da askere uğurlama konvoyları oluşturup, yol, köprü hatta tünellerdeki trafiği durduranlar, araçtan silahla rastgele ateş edenler, drift denilen bir hareketle tehlikeli biçimde olduğu yerde aracını döndürme başarısını (!) herkesle paylaşmak isteyenler, yolculuk sırasında, direksiyon başındayken telefonla konuşan, mesaj okuyup-yazan hatta makyaj yapanlar, aracına çakar koymak için yanıp tutuşan, olmadı, kaçak düzenekle çakar monte ettirenler, garip sesler çıkaran kornalar, ve egzoz susturucuları kullananlar, alkollüyken ve diğer zararlı maddeleri almışken araç kullanmaması gerekirken direksiyon başına geçenler, mal taşırken güvenlik önlemlerini almadan yola çıkanlar, aracını rutin bakıma götürmenin gereksiz masraf olduğunu düşünenler, paralı geçişlerde plakasını kapatıp görünmez hale getirenler, tali yollardan ana yola çıkarken kavşaklarda aracını pervasızca yola atanlar ve daha onlarca kural ihlali yapanlar hergün her saat trafiğin içinde kendi ve başkalarının yaşamlarını riske sokuyorlar.

GÜVENLİĞİ VE KONFORU ARTIRMANIN TEK BİR YOLU VAR: AKILLI ULAŞIM SİSTEMLERİ

Bu yaşamın olağan akışına aykırı davranışların önüne geçmenin güvenlik ve konforu artırmanın tek bir yolu var. Akıllı Ulaşım Sistemleri. Teknolojinin son on yıldır hiç olmadığı kadar hızla gelişmesi ve inovatif buluşların birbiriyle bütünleşik olarak çalışabiliyor olması Akıllı Ulaşım Sistemlerini yapılabilir hale getirdi. Gece ve gündüz yüksek çözünürlüklü görüntü alabilen kamera sistemleri, küçülen ve ucuzlayan radar ve lidar teknolojileri, yetenekleri artan, harekete, ısıya, kimyasallara, mesafeye, canlı-cansız varlıklara duyarlı sensörler, 4G/5G gibi geniş bant iletişim hizmetleriyle her yerden her zaman erişimin olanaklı olduğu mobilite, düşük yörünge uydu takımları ile iletişimin yeryüzünde her yerden kapsanacak olması, araç üretiminde kullanılan dayanıklı yeni nesil malzemeler, otonom ve akıllı araçlar, robotlar, Yapay Zeka, Derin Öğrenme, Büyük Veri Analizi, Artırılmış ve Sanal Gerçeklik uygulamaları ile etkin trafik (yaya, sürücü, bakım-onarım vb.) eğitimi, Bulut Bilişim ve onlarcası artık birarada ve aynı anda Akıllı Ulaşım Sistemlerinin içerisinde yer alıyorlar. Bu giderek daha da hızlanacak ve artacak. Trafiğin tıkanması, kazaların önlenmesi, CO₂ ve benzeri gazların salınımının azalması, hatta tamamen durdurulması ancak Akıllı Ulaşım Sistemleri yaygınlaştıkça gerçekleşebilecek. Araçlar biribirleriyle, yayalarla, şebekelerle, yoldaki sensörlerle (trafik ışıkları, tabelaler, işaret levhaları vb.) sürekli bilgi alışverişinde olacak. Erken uyarı sistemleri ile diğer araçların kaza mahllinden, tehlike arzeden yollardan ya da her ne sebeple olursa olsun yoğunlaşıp ilerlenemez hale gelen trafikten uzaklaşmalarını sağlayacaklar. İnsan refleksinden daha hızlı karar veren çeşitli mekanizmalar kaza yapmayı engelleyecek, yolcuların ve sürücülerin güvenliğini artıracak.

ÇOCUKLARIMIZA ANA OKULUNDAN BAŞLAYARAK TRAFİĞİN KURALLARI ÖĞRETİLMELİ

O halde, böylesine yararlı teknolojileri barındıran “Akıllı Ulaşım Sistemleri”ne bir an önce geçememenin önündeki engeller neler? Birincisi, elbette altyapının hazırlanması, yolların, araçların ve şebekelerin uyumlu hale getirilmesi. Altyapı mükemmel bir şekilde gerçekleşmiş olsa bile ikincisi ve belki de daha önemlisi var olan yerleşik kültür. Bir günde tüm ülkeyi tüm şehirlerini içine alacak şekilde Akıllı Ulaşım Sistemleri ile donatamayacağımıza göre, Akıllı Ulaşım Sistemleri içerisinde akılsızca seyreden sürücüler, yolcular, yayalar oldukça işler bugünkünden daha karmaşık ve daha işin içinden çıkılmaz bir hâl alabilir.

Bugünden tezi yok; bunun olmaması için yapılacak şey çocuklarımıza ana okulundan başlayarak trafiğin olmazsa olmaz kurallarını öğretmek, benimsetmek ve uygulatmak olmalıdır. 18 yaşından sonra ehliyet aldığında bu eğitimin verilmesi ya da cezalarla kural tanımazlığın önüne geçilmesi olanaksızdır. Akıllı Ulaşım Sistemleri kültürü, bizatihi Akıllı Ulaşım Sistemlerinden daha acil, daha önemli ve daha elzemdir.

Dünya “Akıllı Ulaşım Sistemleri”ne yatırım yapıyor

– Yeni nesil Otomotiv Endüstrisinde her geçen gün yaşanan fikir zenginliği, akıllı mobilite çözümleri için benzersiz bir temel oluşturuyor. Otomobiller, yalnızca daha konforlu sürülebilir hale gelmekle kalmıyor, aynı zamanda otomatikleştirilmiş ve ağ bağlantılı mobilite sisteminin de oluşmasında giderek daha önemli bir rol oynuyor. Tüm dünyadan Akıllı Çözümlere sahip şirketler bu alanda talep görüyor. 

-Avrupa otomotiv endüstrisinin kökleri, geleneksel olarak Kuzey Ren Westfalya bölgesinde. Bugün, dünyanın her yerinden tanınmış üreticiler burada fabrikalar işletiyor. Ayrıca, e-mobilite sektöründen giderek daha fazla gelecek vaat eden şirket de onlara katılıyor.

-Japon otomotiv tedarikçisi Marelli, 2021 baharında Ford’un Köln’deki fabrika binasında elektrikli araç tahrikleri için yeni bir üretim tesisi kurdu. Şirket, 18.000 metrekarelik bir alanda Almanya’daki araç üreticileri için 800 voltluk elektrik motorları üretiyor. 2019 yılında Japon şirketi Calsonic Kansei ile İtalyan firması Magneti Marelli’nin birleşmesiyle oluşan grup, dünyanın en büyük on bağımsız otomotiv tedarikçisinden biri.

-Birçok insan için elektrikli arabalar, hareketliliklerinin giderek daha büyük bir parçası haline geliyor. İklim koruması ve elektromobilite konusundaki farkındalık artıyor. Kuzey Avrupa ve Amerika’nın öncülüğünde, alanda kullanıcı sayısı ve çeşitlilik hızla artmaya devam ediyor. Elektromobiliteyi benimsemiş devlet kimliğini öne çıkartan devletler, yeni nesil otomotiv endüstrisinde taşıdıkları bu rollerini sürdürülebilir kılmak için, özellikle tedarikçi segmentindeki yenilikçi şirketlerin olağanüstü yoğunluğuna ve çeşitliliğine, dinamik bir Startup havuzuna ve mükemmel iş odaklı araştırma ortamına gerek duyuyorlar.

Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS), farklı ulaşım modları ve trafik yönetimi ile ilgili yenilikçi hizmetler sunmayı, kullanıcıların daha iyi bilgilendirilmesini ve ulaşım ağlarının daha güvenli, daha koordineli ve ‘daha akıllı’ kullanımını sağlamayı amaçlayan gelişmiş bir uygulama.  Bu teknolojik uygulamalara örnek olarak, bir kaza olduğunda acil servis çağırmayı, trafik yasalarını uygulamak için kameraları veya koşullara bağlı olarak hız sınırı değişikliklerini işaretleyen ekranları kullanmayı, otonom sürüşün gerçekleşeceği ekosistemi yönetmeyi, şehir içi, şehir dışı ,yerüstü ve yeraltı yol,  hava, deniz ve raylı sistemlerin entegrasyonu gösterilebilir.

AUS tüm ulaştırma modlarını ifade edebilmesine rağmen, 7 Temmuz 2010 tarihinde yapılan Avrupa Birliği 2010/40/EU direktifinde, karayolu taşımacılığı başta olmak üzere, altyapı, araçlar ve kullanıcılar ile trafik yönetimi ve hareketlilik yönetiminin yanı sıra diğer ulaşım modlarıyla arayüzler oluşturabilmek için bilgi ve iletişim teknolojilerinin uygulandığı sistemler olarak tanımlanıyor. AUS, karayolu taşımacılığı, trafik yönetimi, hareketlilik vb. gibi birçok durumda taşımacılığın verimliliğini ve güvenliğini artırmak için kullanılabilir. AUS teknolojisi, işlek yolların kapasitesini artırmak ve yolculuk sürelerini azaltmak için halen dünya genelinde benimseniyor.

Gelişmekte olan dünyada, kırsal alanlardan kentleşmiş habitatlara göç farklı şekilde ilerledi. Gelişmekte olan dünyanın birçok bölgesi, önemli bir motorizasyon ve banliyö yerleşim oluşumu olmaksızın kentleşti. Nüfusun, ekonomik duruma bağlı olan şartlarda belli bir kısmı otomobil alabiliyor, ancak otomobiller bu çok modlu ulaşım sistemlerinde tıkanıklığı büyük ölçüde artırıyor. Ayrıca önemli ölçüde hava kirliliği üretiyor, önemli bir güvenlik riski oluşturuyor. Bugün büyük şehirlerdeki yüksek nüfus yoğunluğu, çoklu modlu bir yürüyüş, bisiklet, motosiklet, otobüs ve tren sistemi ile desteklenebiliyor.

Gelişmekte olan dünyanın Çin, Hindistan ve Brezilya gibi diğer kısımları büyük ölçüde kırsal kalıyor, ancak hızla kentleşiyor ve sanayileşiyor. Bu alanlarda, nüfusun motorlu hale getirilmesinin yanı sıra motorlu bir altyapı geliştiriliyor. Bu coğrafyalarda, zenginlikteki büyük eşitsizlik, nüfusun yalnızca bir bölümünün motorlu araç kullanabileceği anlamına gelir ve bu nedenle, yoksullar için oldukça yoğun çoklu modlu ulaşım sistemi, zenginler için yüksek düzeyde motorlu ulaşım sistemi ile kesişiyor.

AKILLI ULAŞIM TEKNOLOJİLERİ

Akıllı Ulaşım Sistemleri, uygulanan teknolojiler bakımından araç navigasyonu gibi temel yönetim sistemlerinden farklılık gösteriyor. Bunlar arasında trafik sinyal kontrol sistemleri; konteyner yönetim sistemleri; değişken mesaj işaretleri; güvenlik, CCTV sistemleri ve otomatik olay algılama veya durmuş araç algılama sistemleri gibi uygulamaları izlemek için otomatik plaka tanıma veya hız kameraları; park rehberliği ve bilgi sistemleri gibi bir dizi başka kaynaktan gelen canlı verileri ve geri bildirimleri entegre eden daha gelişmiş uygulamalara; hava durumu bilgileri; köprü buz çözme sistemleri; ve benzerleri sayılabilir. Ek olarak, gelişmiş modellemeye ve geçmiş temel verilerle karşılaştırmaya olanak sağlamak için tahmine dayalı teknikler geliştiriliyor.

AKILLI ULAŞIM – YENİ İŞ MODELLERİ

Küresel olarak yeni mobilite ve akıllı ulaşım modelleri ortaya çıkıyor. Türkiye’de de  yerli ve yabancı yatırımcıların uygulamaları gibi scooter paylaşımı, araba paylaşımı ve bisiklet paylaşımı planları popülerlik kazanmaya devam ediyor. Elektrikli araç şarj programları birçok şehirde başladı ve beklenenden çok daha hızlı sayılarda yayılıyor; elektrikli ve ağbağlantılı otomobiller büyüyen bir pazar segmenti olarak değerleniyor; yeni, akıllı park çözümleri ise dünyanın her yerinde taşıtlar ve alışveriş yapanlar tarafından kullanılıyor. Tüm bu yeni modeller, kentsel alanlardaki sorunlara “ son kilometre” çözümler üretmek için fırsatlar sunuyor.

VİZYONDAN GENÇEĞE: AKILLI ULAŞIM SİSTEMLERİNDE ENDÜSTRİYEL DÖNÜŞÜM

Günümüzde, bilgi ve iletişim teknolojisi ile üretim ve değer zincirlerinin akıllı ağı olmadan modern endüstriyi hayal etmek imkansız. Verimliliğin birinci öncelik olduğu bir sektörde, dijital süreçler yeni fırsatlar sunuyor. Yapay zeka, nesnelerin interneti,  büyük veri, üretim süreçlerinde akıllı fabrikalardan başlayarak, akıllı ulaşım sistemlerinin her aşamasına ve hatta son kullanıcı davranışına kadar otomatikleştirmeyi mümkün kılıyor. Burada, geleneksel olarak kurgulanmış olan ve yenilikçi bir endüstriyel yaklaşım ile gelişen alan teknolojik bilgi birikimi ile buluşuyor. Ve yenilikçi akıllı üretim çözümleri geliştirmek için elzem olan iş ve bilim arasındaki bu yakınlaşma, geleceğin akıllı ulaşım sistemlerinin kalıcı temellerini oluşturuyor.

Birçok insan için elektrikli arabalar, hareketliliklerinin giderek daha büyük bir parçası haline geliyor. İklim koruması ve elektromobilite konusundaki farkındalık artıyor ve Kuzey Avrupa ve Amerika’nın öncülüğünde, alanda kullanıcı sayısı ve çeşitlilik hızla artmaya devam ediyor. Elektromobiliteyi benimsemiş devlet kimliğini öne çıkartan devletler, yeni nesil otomotiv endüstrisinde taşıdıkları bu rollerini sürdürülebilir kılmak için, özellikle tedarikçi segmentindeki yenilikçi şirketlerin olağanüstü yoğunluğuna ve çeşitliliğine, çok sayıda kalifiye çalışanına, dinamik bir Startup havuzuna ve mükemmel iş odaklı araştırma ortamına gerek duyuyorlar. Ayrıca bu devletler, elektromobilitenin gelişimini aktif olarak destekliyor. Kapsamlı programlar sayesinde ileriye dönük projelerin ihtiyaç duydukları finansmanı sağlıyor. Bu, iş dünyası, bilim ve siyasetin yeni mobilite çözümleri üzerinde birlikte çalışmasını sağlıyor.

YOĞUNLAŞTIRILMIŞ, GELİŞTİRİLMİŞ, ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ ELEKTROMOBİLİTE…

Avrupa otomotiv endüstrisinin kökleri, geleneksel olarak Kuzey Ren Westfalya bölgesinde. Bugün, dünyanın her yerinden tanınmış üreticiler burada fabrikalar işletiyor. Ayrıca, e-mobilite sektöründen giderek daha fazla gelecek vaat eden şirket de onlara katılıyor.

Japon otomotiv tedarikçisi Marelli, 2021 baharında Ford’un Köln’deki fabrika binasında elektrikli araç tahrikleri için yeni bir üretim tesisi kurdu. Şirket, 18.000 metrekarelik bir alanda Almanya’daki araç üreticileri için 800 voltluk elektrik motorları üretiyor. 2019 yılında Japon şirketi Calsonic Kansei ile İtalyan firması Magneti Marelli’nin birleşmesiyle oluşan grup, dünyanın en büyük on bağımsız otomotiv tedarikçisinden biri.

AKILLI SÜRÜŞ YARDIM SİSTEMLERİ

Yeni nesil Otomotiv Endüstrisinde her geçen gün yaşanan fikir zenginliği, akıllı mobilite çözümleri için benzersiz bir temel oluşturuyor. Otomobiller, yalnızca daha konforlu sürülebilir hale gelmekle kalmıyor, aynı zamanda otomatikleştirilmiş ve ağ bağlantılı mobilite sisteminin de oluşmasında giderek daha önemli bir rol oynuyor. Tüm dünyadan Akıllı Çözümlere sahip şirketler bu alanda talep görüyor.

Global yapılanmış bir şirket, yirmi yılı aşkın süredir sürücü destek sistemleriyle müşterileri etkiliyor. Bilinen büyük otomobil üreticileri, çarpışmaları önlemek için bu teknolojiye güveniyorlar. Avrupa genel merkezi Düsseldorf’ta bulunan şirket, Alman yollarında pilot projeler de dahil olmak üzere kendi kendine sürüş sistemlerinin geliştirilmesinde de aktif rol alıyor.

Otonom sürüş, Avrupa’da zaten gerçekliğin bir parçası. Fransa’da, otonom olarak hareket eden e.GO Mover elektrikli şehir içi otobüsü, emisyon üretmeden ve şehir içinde tanımlı rotasında bir seferde 15 kişiye kadar kapasitesiyle çalışır.

 

BİLİM, BİR E-MOBİLİTE MOTORUDUR…

Günümüzde pil araştırmaları alanında etkileyici bir üniversite uzmanlığı desteği, çok değerli. Önde gelen bir merkez, Münster Üniversitesi’ndeki Pil Araştırma Enstitüsü Münster Elektrokimyasal Enerji Teknolojisi (MEET), ElektroMobilität Nordrhein-Westfalen çerçevesinde Pil Yetkinlik Merkezi’ne ev sahipliği yapıyor. MEET, diğer yetkinlik merkezleriyle birlikte elektromobilitedeki bugünün kısıtlayıcı şartlarının üstesinden gelmek için çözümler arıyor. Münster’de, Almanya’da türünün tek örneği olan pil hücresi üretimi için bir araştırma fabrikası kuruldu. Merkez, sürüdürülebilirlik üzerine kurgulanmış yapıda bir pil hücresinin tüm yaşam döngüsü üzerine odaklanıyor. Araştırmacılar üretim sürecini seri üretime uygun ve rekabetçi hale getirmeyi kendilerine hedef koymuşlar. Ayrıca tesis, şirketlere yeni konseptler için bir test platformu olarak hizmet vermeyi planlıyor.

Kamil Kazım Sarı

Fütüristler Derneği Başkan Yardımcısı

Fütürist Akademi Başkanı

sari@turcomoney.com