Vietnam’ın iddialı markası VinFast, Tesla gibi olabilir mi?

İbrahim Aybar

Merhabalar,
Geçtiğimiz yaz çoğumuz Vietnam menşeli start-up şirketi Vinfast Auto ismini sık sık duyduk. Şirket, ülke dışındaki ikinci montaj fabrikasını Endonezya’da kuracağını bu hafta açıkladı. Böylece, global pazarlarda bataryadan elektrikli (BEV) taşıt üretim ve satışının ana oyuncusu olma hedefini teyit etmiş oldu.

Şirket, geçtiğimiz Ağustos ayında Amerikan sermaye piyasası kurumu olan SEC’e başvurup onay alarak Nasdaq’a kote olmuştu. Bu amaçla Amerikan şirketi SPAC ile birleşmişti.

Başlangıç fiyatı olan 22 $ dan satışa başlayan Vinfast Auto hisseleri iki hafta içinde 4 katı artarak 83 $ a çıkmıştı. Daha sonra yükselerek 191 $ ı gören hisse değeri ile şirket, Tesla ve BYD dışında tüm global otomotiv markalarını geride bırakmıştı. Ama sonrasında gerçeklerle karşılaşıldı ve hisseleri 14 $ a kadar geriledi.

Bu gelişmeler, GlobalData Automotive’e göre Nasdaq’ta son yıllarda görülen en radikal hareket olarak yorumlanıyor. Öyle ki yatırımcılar markayı geleceğin Tesla’sı olarak düşünmeye başlamışken gerçekte durumun öyle olmadığı ortaya çıkmış oldu. Ne oldu da bu gelişmeler meydana geldi? Detaylara kısaca bakalım.

Vinfast Auto‘nun üretim merkezi Kuzey Vietnam’da Hai Phong şehrinin yanındaki Cat Hai adasında bulunuyor. Bu tesisler yılda 300 bin binek ve ticari taşıt ile bataryadan elektrikli motosiklet üretme kapasitesine sahip. Şirket, 2026 yılında bu tesislerin üretim kapasitesini yılda 950 bin adede çıkarmayı hedefliyor.

Hai Phong tesisleri 2018 yılında faaliyete geçti. ZF, Magna Steyr, AVL ve BMW gibi global otomotiv markaları ve yan sanayi kuruluşlarının desteğini aldı. İlk içten yanmalı motora sahip taşıtı ve ilk BEV taşıtı sadece 2 yıl önce üretmeye başladı. Şirket, yakın gelecekte tamamen BEV modellere geçeceğini açıkladığı halde satışlarının büyük çoğunluğu halen hiçten yanmalı motorla çalışan taşıtlarla yapılıyor. Üstelik atışlarının çoğu Vietnam pazarında. 2021 yılında yıllık 38 bin adet satmışken 2022 yılında 27 bin kadar satabildiği rapor ediliyor.

Geçtiğimiz Haziran ayı itibariyle Vinfast Auto sadece 19 bin BEV taşıt satabilmişti. Bu satışların çoğu da Vietnam’daki taksi işletmelerine ve taşıt kiralama şirketlerine yapılmıştı. Vietnam’dan gelen gelen bilgiler, şirketin BEV modellerini satabilecek satıcılar aradığı yönünde. Üstelik, global otomotiv markaları olan Mercedes ve Hyundai çok yakında kendi BEV modellerini Vietnam pazarına soktular. Çin’li markalar ise faaliyete başlamak üzere.

Vinfast Auto geçen yıl başında BEV modellerini ABD pazarında lanse etti. Ancak geçen 9 ay içinde sadece 500 e yakın VF8 modelini satabildi.
Üstelik satılan taşıtların kalite düzeyi konusunda gelen yorumlar olumlu değil.

Şirket geçenlerde ABD’deki BEV üretim tesislerinin temelini North Carolina’da atarak inşaata başlamış durumda. Tesislerin 2025 yılı başlarında 150 bin adet/yıl kapasite ile açılması ve Kuzey Amerika’daki müşterilere satış yapması planlanıyor.

Güneydoğu Asya pazarlarının en büyüklerinden olan Endonezya’da planladığı ikinci yurtdışı yatırımında ise şirket 2025 yılından itibaren
başlangıçta yıllık 50 bin adetlik kapasiteye ulaşmayı planlıyor. Başlangıç olarak yatırım bedeli 200 milyon $ olacak. Yatırımın büyüklüğü uzun vadede 1.2 milyar $ mertebesine çıkacak.

Aynı zamanda, gelecek yıl yedi Asya ülkesinde Vinfast auto ürünleri satılmaya başlanacak. Akabinde Avrupa’ya açılma planları var.

Anlaşıldığı kadarıyla şirketin global BEV üretim ve satış markası olma isteği oldukça yüksek. Ancak henüz kendi ülkesinde satışları tatminkar düzeye çıkmamışken ve her pazarda büyük rekabet varken bu büyük hedefler gerçekçi görünmüyor doğrusu. Üstelik marka imajı uluslararası pazarlarda güçlü değilken güçlü markalarla dış pazarlarda rekabete girmesi ve başarılı olabilmesi kolay değil.

Aslında bir ölçüde Vinfast Auto markası, kendi yerli ve milli markamız TOGG’un uluslararası satışlarını planlarken anlamlı bir referans olabilir. Olumsuz ve olumlu yönlerini iyi analiz edip alacağımız önlemleri ona göre dikkatle belirleyebilirsek yanlış yapma riskini önemli ölçüde ortadan kaldırabiliriz.

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com