VİOP’ta kurallar değişiyor

Borsa İstanbul’un devreye aldığı BISTECH sisteminin yeni adımı sonrası VİOP’ta başta teminat tamamlama çağrısı (margin call) olmak üzere kurallar değişiyor.

Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) kurallar, başta teminat tamamlama çağrısı (margin call) olmak üzere önemli ölçüde değiştiriliyor. Borsa İstanbul’un Nasdaq OMX ile iş birliğinin ardından kademeli bir şekilde devreye alınan BISTECH sisteminin yeni adımı (Faz-2) VİOP’ta kuralları değiştiriyor. Bugün teminatlandırma konusunda başlayan düzenlemeye 6 Mart’ta devreye alınacak BISTECH Faz-2, VİOP geçişi ile emir iletim ve iyileştirme, uzlaşma fiyatları ve açık pozisyon sayısının yayınlanması gibi yatırımcıları yakından ilgilendiren bazı değişiklikler de eklenecek. VİOP yatırımcısını en fazla ilgilendiren değişikliklerden biri teminatlandırma ile ilgili düzenleme bugün itibarıyla başladı. Buna göre yatırımcının pozisyonu karşılığında yatırdığı teminatın, gün sonunda 1 TL dahi azalması durumunda yatırımcıya teminat tamamlama çağrısı yapılacak. Önceki sistemde, yatırımcı teminatının yüzde 25’inden fazlasını kaybetmesi durumunda teminat tamamlama çağrısı ile karşılaşıyordu. Yeni sistem ile gün içerisinde yatırımcının aldığı pozisyon için yatırdığı başlangıç teminatı yüzde 25’ten fazla zarar etmedikçe o gün için herhangi bir işlem kısıtlaması olmayacak. Ancak teminat bakiyesi gün sonunda 1 TL dahi azalmışsa ertesi günü saat 14.30’a kadar teminatı tamamlaması ya da gerektiği kadar pozisyon kapatması istenecek.

Önceki sistemde müşterinin başlangıç teminatı yüzde 25’ten fazla değer kaybederse gün içinde bir miktar pozisyon kapatarak teminatını yüzde 75’in üzerinde tutuyor ve pozisyonunu ertesi gün de devam ettirebiliyordu. 6 Mart tarihinde devreye alınacak düzenlemelerden öne çıkan ise opsiyonların hesaplamasında yapılacak değişiklik. Mevcut durumda opsiyonlar gün sonunda Takasbank tarafından oluşturulan parametrelere (SPAN) göre değerlendirilirken, teminat eksiği ya da fazlası sistem tarafından üretiliyordu. Yeni sistemde SPAN parametreleri Takasbank tarafından gün sonunda değil her saat güncellenecek ve böylece gün içerisinde teminat değişimleri birer saat aralıkla güncellenmiş olacak. Önceki sistemde 10 dakikada bir hesaplanıp geçici kar/zarar hesaplamasında kullanılan “Geçici Uzlaşma Fiyatı” da 6 Mart’tan itibaren her saat başı yayımlanacak. Açık pozisyon sayısı ise şimdiye kadar olduğu gibi gerçek zamanlı değil, gün sonunda 1 kez açıklanacak. BISTECH Faz-2 VİOP geçişi ile ayrıca emir iletim ve düzeltme konularında da bazı teknik değişikliklere gidilecek.

Ürün ve pazar çeşitliliğinin yanı sıra işlem saatleri de 20 saate kadar çıkabilecek

Meksa Yatırım VİOP Müdürü Ergün Tekgül, 6 Mart Pazartesi günü BISTECH sisteminin, Faz-2 VİOP geçişi ile tamamlanacağını, bazı değişikliklerin hemen, bazılarının sonraki dönemde kademeli olarak gerçekleştirileceğini söyledi. Bu geçişin Borsa İstanbul ile NASDAQ arasında yıllar önce imzalanan stratejik iş birliğinin ikinci aşaması olduğunu hatırlatan Tekgül, “Bu geçiş geçen yıl sonbaharda yapılacakken bazı teknik nedenlerden dolayı Mart ayına alınmıştı. Yani yeni alınmış bir karar değil. Öncelikle yıllardır yatırımcıların şikayet ettiği birçok konuya bu geçişten sonra çare bulabileceğiz.” dedi. Tekgül, sermaye piyasasının gelişebilmesi için VİOP’un çok önemli bir role sahip olduğunun altını çizerek, devreye alınan yeni sistemlerle alt yapı yeterliliğinin tamamlanacağını dile getirdi. Sözleşme hiyerarşisinin değişiminden, sözleşme isimlendirmesine, risk yönetiminden özellikle yeni gelecek şartlı emirlere kadar birçok teknik düzenlemenin yapıldığını aktaran Tekgül, bir süre sonra kademeli olarak ürün/pazar çeşitliliğinin artacağını ve “after-hours trading” denen, normal seansa ek olarak gerçekleştirilecek sabah ve akşam seanslarıyla 20 saate kadar işlem yapabilme imkanının ortaya çıkacağını ifade etti. Tekgül, özellikle döviz sözleşmelerinde dünyayla eş zamanlı hareket alanının açılacağına değinerek, “Bu geçişten sonra, 2009’da dünyada en hızlı büyüyen üçüncü vadeli işlemler borsası olan Borsa İstanbul VİOP, koşar adımlarla yoluna devam edecektir.” dedi.

“Düzenlemelerin temel amacı yatırımcıyı korumak”

Gedik Yatırım VİOP Yönetmeni Tolga Er ise 6 Mart tarihinde VIOP’ta BISTECH geçişi ve bugün itibarıyla teminatlarla ilgili yapılan düzenlemenin, yatırımcıları daha fazla teminat bırakarak veya daha az pozisyon alarak işlem yapmaya yönlendireceğini söyledi. Özellikle oynaklığın yüksek olduğu dönemlerde yatırımcıların yatırdıkları teminatın hepsi ile pozisyon aldığında büyük zararlara uğrayabildiğini aktaran Er, “Şayet yatırımcılar piyasada oluşan trendin yönünde kademeli pozisyon almaya başlarlarsa pozisyonlarını daha rahat şekilde taşıyabilirler. Öte yandan piyasanın yönü doğru tahmin edilemezse dahi zararın durdurulacağı noktada daha az kayıpları olur.” ifadelerini kullandı. Er, yatırım yaparken alınan pozisyon miktarının önemli bir parametre olduğunu ve piyasa oynaklığının da en az getiri kadar dikkate alınması gerektiğini dile getirerek, yatay piyasada getiri elde etmenin çok zor olduğunu bu nedenle, özellikle teminatlar ile ilgili yapılan düzenlemenin yatırımcıları koruma amaçlı olduğunu belirtti. Yeni uygulamanın beklediği gibi yatırımcıları VIOP‘ta daha fazla teminat bırakarak yatırım yapmaya yönlendirmesi durumunda küçük yatırımcının daha karlı çıkacağını öngören Er, böylece VİOP’un büyümesinin ivme kazanabileceğini kaydetti.