Yatırım dünyasının savaşçıları:  Aktivist Fonlar

İlhami Koç

Aktivist Fonları, diğer fonlardan ayıran temelde iki özellik var. İlki, bu fonların yatırım stratejilerinin esasının, şirket yönetimini hissedarlar lehine kararlar almaya zorlamak olması; diğeri ise fon yatırımcılarının bir ya da birkaç varlıklı kişiden oluşması.

15 yıl öncesine kadar piyasalarımızın zayıf yönlerinden bahsederken gerekli ürün ve hizmet çeşitliliğine sahip olamayışımız en başta gelirdi. Geçtiğimiz yıllarda bu açığı hızla kapattık. Bugün sermaye piyasası gelişmiş ülkelerde bulunan ürünlerin hemen hemen hepsi bizde de var.

Geçtiğimiz günlerde uluslararası basında gördüğüm bir yazı üzerine, bizde pek olmayan bir yatırımcı türünden bahsetmek istiyorum. Yazı, Samsung’un Note7 ürününü geri çekmesinin şirketin hisse senedi fiyatı üzerine etkisini irdeliyor. Mobil telefon üreticilerinin çıkardığı bir yeni ürünün piyasada gördüğü ilgi fiyat performansını etkileyen faktörlerin başında geliyor. Dolayısıyla, Samsung’un yeni bir ürününü piyasadan geri çekmesinin fiyatları çok olumsuz etkilemesi beklenirdi. Ancak, öyle olmadı. Note 7 hakkındaki olumsuz haberlere rağmen son 1 ayda hisse fiyatı %15 arttı. Samsung’un Note7 üretimini durdurma kararı sonrasında ise sadece %1 düştü.

AKTİVİSİT FONLARIN ARKASINDA, “ELLIOT MANAGEMENT” Mİ VAR?

Habere göre, bu sıradışı hareketin arkasında, “Elliot Management” unvanlı bir aktivist fonun stratejisi yatıyor. Bu fon şirket hisselerinin sadece %0.6’sına sahip, ancak izlediği stratejiyle başka fonlardan da destek buluyor. Şirketin ana ortağı ve yöneticisi Paul Singer, Samsung’un üretim ve operasyon olarak ikiye ayrılması gerektiğini ve operasyon şirketinin bünyesinde tuttuğu nakdin 27 milyar Dolar’lık kısmını temettü olarak dağıtması gerektiğini iddia ediyor. Yatırımcılar, Note 7 başarısızlığı üzerine Elliot Management’ın elinin güçlendiğini düşünerek hisseleri satmıyorlar.

Aktivist Fonları, diğer fonlardan ayıran temelde iki özellik var. İlki, bu fonların yatırım stratejilerinin esasının, şirket yönetimini hissedarlar lehine kararlar almaya zorlamak olması; diğeri ise fon yatırımcılarının bir ya da birkaç varlıklı kişiden oluşması. Yatırım fonu, çok sayıda yatırımcıdan toplanan paralardan oluşan bir havuzun profesyonellerce sermaye piyasası araçlarında yönetilmesi anlamına geliyor. Fonun amacı şirketlerin mali tablolarını ve gelecek beklentilerini inceleyerek sermaye kazancı ve/veya temettü elde etmek. Bunu sağlayamadığını düşündüğünde ise piyasada satarak çıkıyor.

AKTİVİST FONLAR, SIRADIŞI YÖNTEMLER UYGULUYOR

Aktivist fon ise, esasen şirketin hissedarların çıkarı düşünülmeden yönetildiğini düşünüyor. Şirketin yönetim kurulunu değiştirmek, gerektiğinde varlıklarını ya da şirketin faaliyetlerinin bir kısmını ve hatta şirketin tamamının satılmasına zorlamak gibi sıradışı yatırım stratejileri uygulayabiliyor.

Aktivist fonların ekonomiye katkısı her zaman tartışılıyor. Bu fonların şirket yönetimlerine bir disiplin sağlaması, yönetimde oluşabilecek ataleti gidermesi, şirkette atıl kaynak kalmasını engellemesi gibi faydaları olduğu söylenebilir. Bu farklı bakış açısıyla yapılan yatırımlar şirket hisselerinin piyasa performansını da genelde olumlu etkiliyor.

ŞİRKET ÇIKARI İLE HİSSEDAR ÇIKARI ÇATIŞIYOR

Bu olumlu yanlarının yansıra bazı açılardan da eleştiriliyor. Aktivist yatırımcı sadece hissedarın kısa vadeli çıkarlarına odaklanıyor ve bu bizzat şirketin çıkarlarına aykırı olabiliyor. Başka bir deyişle, şirket çıkarı ile hissedar çıkarı arasında bir savaşa neden oluyor. Bu mücadele bazen o kadar sert oluyor ki, şirket yönetimi, şirketin ana faaliyetinden çok bu alana yoğunlaşıyor. Bu da şirketin faaliyetleri ve mali sonuçlarını olumsuz etkiliyor.

Ülkemizde henüz bu tür fonlar yok. Sadece zaman zaman benzer yatırım stratejisi izlemeye çalışan çok az sayıda bireysel yatırımcıya rastlayabiliyoruz. Henüz yatırım fonu dünyamız çok küçük. Geleneksel yatırım anlayışıyla değerlendirilebilecek birçok yatırım fırsatı zaten var. Sektörün büyümesi ve geleneksel yatırım stratejileriyle getiri sağlamanın zorlaşmasıyla birlikte bu tür yatırım fonlarının da gelişmesini beklemeliyiz.

İlhami Koç

koc@turcomoney.com

Anadolu Sigorta Genel Müdürü