Yaza merhaba ve Davos gündemi

-Davos’ta en önemli mesaj, milyarderlerin danışmanı olarak da bilinen Carlyle Yatırım’ın Başkanı David M. Rubenstein’den geldi: İngiltere ve sonra Amerika, mutlaka ekonomik durgunluğa girecek. Peki, durgunluk içindeki bir ekonomiye hazır mıyız? Hele IMF Başkanı Kristalina Georgieva’nın “düşünülemez krizlerin ardından düşünülemez krizlere” hazırlıklı olunması mesajı gelince…

-Uluslararası Enerji Ajansı Direktörü olan Fatih Birol’un uyarısını her katılımcı not aldığına eminim. Yaşanmakta olan ilk gerçek küresel enerji krizidir. Ve akış değişmez ve değiştirilemezse de birkaç yıl sürecek bir gıda krizinin yaşanmasına sebep olacak. Eğer enerji krizi iş dünyası ile siyasi yönetimlerin arası uzlaşılamaz hale gelecektir. Yani pek çok ülkede siyasi krizler derinleşecektir. 

-Bundan böyle sağlık konusunun her uluslararası zirvede yer alacağına inanıyorum. Burada da böyle oldu. Pfizer, mevcut ve gelecekte tüm patent korumalı ilaçlarını kar amacı gütmeden 45 düşük gelirli ülkeye sağlayacağını taahhüt etti. Açıklamadan önce, Bill Gates’in Pfizer’a ortak olduğunu da öğrenmemiz bizi şaşırtmadı. Bu gelişmeyle birlikte ilaç devlerinin yeni uluslararası birliktelikler için adım atması beklenebilir. 

Yaz mevsimi planlarımız çoğu kere yılbaşında yaptığımız yeni hedeflerden çoktur. Ben de yaza, sıcaklarının iyice hissedildiği Mısır gezisiyle başladım. Mısır gezisinde bir kere daha fark ettim ki sizin gündeminiz tek başına dünya vatandaşı olmanıza yetmiyor. Benim tatil günlerimde dünya liderleri ve önde gelen işadamları da İsviçre’nin küçük bir kasabası olan Davos’taydı ve dünyanın gündemlerini tartışıyorlardı.

Komplo teorileri bir yana, Dünya Ekonomik Forumu’nun Davos’ta yaptığı toplantılar herkesin ilgisini çekmelidir. Size Mısır gezisindeki anılarımın yerine Davos’taki gündem üzerine dikkat çekmek istiyorum.

KLAUS SCHWAB: GELECEK BİZLER, SİZLER; BU ODADA OLDUĞU GİBİ GÜÇLÜ BİR TOPLULUK TARAFINDAN İNŞA EDİLİYOR 

Malum pandemi tedbirleri azaldı, maskesiz ve mesafesiz açılmaya ve kaynaşmaya başladık. Maske ve mesafenin (resmi olmasa da) kaldırılmasının sebebi, muhtemel ki ekonomiye biraz nefes verme gayretidir. İnsanlar çıksınlar, gezsinler, harcasınlar ki ekonomide hareket olsun. İki yıldır pandemi sebebi ile yapılamayan Davos Zirvesi, her yıl ocak ayı sonunda yapılırdı. Bu yılki zirvenin yeni zamanlamasına da bu gözle bakılmalıdır.

Davos’un gündemine gelmeden önce, zirveden yansıyanlarda en ilginç ifade Dünya Ekonomik Forumu’nun kurucusu ve Davos’un da babası sayılan Klaus Schwab’dan geldi: “Gelecek öylece gerçekleşmiyor, geleceği bizler, sizler bu odada olduğu gibi güçlü bir topluluk tarafından inşa ediliyor.”

Ne tarafta yer alırsanız alın, böyle bir ifadenin yapıldığı yerdeki konuşmaları mutlaka takip etmelisiniz.

AKILLI TELEFONLARIN MODASI GEÇECEK VE TEKNOLOJİ FİZİKSEL BEDENE DOĞRUDAN İNŞA EDİLECEK

Telefonlarını çoktan kullanmayı bıraktık ama Nokia CEO’su Davos toplantısında bakın ne söylemiş: “Çok yakında akıllı telefonların modası geçecek ve teknoloji fiziksel bedene doğrudan inşa edilecek!”

Davos Gündeminin 9 maddesinden biri gelecek teknolojileri ve Metaverse idi. O gündemden daha çok metaverse adı ile “herkes için bir gelecek” sergisi dikkat çekti. Çünkü üyeler dışında serginin kamuoyu paylaşımı engellendi. Niye?

Gelelim Davos’un gündemlerine….

En çok konuşulan konu ve birinci gündem maddesi Ukrayna’daki savaştı. Kürsüye çıkan her lider, Ukrayna’ya destek vereceğini vurguladı ve daha fazlası için çağrıda bulundu.

Bu çağrıya, savaş mağduru kişilerin görüntüleriyle birlikte Dünya Ağır Sıklet Boks şampiyonu olan Klitschko kardeşler de katıldı. Boks kariyerlerinin tepesinde olan Klitschko’lar, Hamburg’da yaşamalarına rağmen şu an cephede bulunuyorlar. Ama asıl mesaj Almanya Şansölyesi Olaf Scholz’dan geldi: “Rusya’nın savaşı kazanmasına izin veremeyiz!”

Önde gelen liderler Davos’ta konuşurken Amerikan Başkanı Joe Biden neredeydi? O Japonya ve Güney Kore ziyaretinde Avustralya ve Hindistan’ın da içinde olduğu Pasifik Paktını güçlendirmekle meşguldü. Ve her şartta Tayvan’ın yanında olduklarını tekrar vurguladı.

GEORGİEVA’NIN “DÜŞÜNÜLEMEZ KRİZLERİN ARDINDAN DÜŞÜNÜLEMEZ KRİZLERE” HAZIRLIKLI OLUNMASI MESAJI 

Ekonominin gündemde yer almaması düşünülemezdi. Bana göre, en önemli mesajı, milyarderlerin danışmanı olarak da bilinen Carlyle Yatırım’ın başkanı David M. Rubenstein’den geldi: İngiltere ve sonra Amerika mutlaka ekonomik durgunluğa girecek.

Peki, durgunluk içindeki bir ekonomiye hazır mıyız? Hele IMF Başkanı Kristalina Georgieva’nın “düşünülemez krizlerin ardından düşünülemez krizlere” hazırlıklı olunması mesajı gelince… Benim pandemi başında kaleme aldığım “Corona Sonrası, Siyah Kuğu neleri değiştirecek?” yazımı hatırlatmak isterim. Öngörülemeyen şeylerin çağında yaşıyoruz. Bizde ise hala ekonomik krizi tartışmak, siyasi muhalefet olarak algılanıyor…

Savaş ve ekonomik kriz arasında küreselleşmenin geleceği de pek çok kişinin diline pelesenk oldu. Küreselleşme yerini bölgeselleşmeye bırakıyor olabilir mi?

AKIŞ DEĞİŞMEZ VE DEĞİŞTİRİLEMEZSE DE BİRKAÇ YIL SÜRECEK BİR GIDA KRİZİNİN YAŞANMASINA SEBEP OLACAK

Enerji konusunda dünyanın önde gelen isimlerinden olan ve Uluslararası Enerji Ajansı Direktörü olan Fatih Birol’un uyarısını her katılımcı not aldığına eminim. Yaşanmakta olan ilk gerçek küresel enerji krizidir. Ve akış değişmez ve değiştirilemezse de birkaç yıl sürecek bir gıda krizinin yaşanmasına sebep olacak.

Buradan çıkarılması gereken bir mesaj daha var. Eğer enerji krizi iş dünyası ile siyasi yönetimlerin arası uzlaşılamaz hale gelecektir. Yani pek çok ülkede siyasi krizler derinleşecektir.

Bu gündemi The Economist, “Yaklaşan gıda felaketi” manşetini taşıyan sayısıyla okumaya çalışın. Dergi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası yaşanacak olası gıda problemlerine buğday başaklarını kuru kafa şeklinde gösteren bir kapak görseli ile gündem oldu.

Görselde, buğday başaklarının kullanılmasının özel bir nedeni var. Zira buğday fiyatları, sene başından bu yana yüzde 60’a yakın artış gösterdi. Hindistan’ın, 16 Mayıs’ta buğday ihracatını yasaklama kararı alması ise gösterge buğday fiyatı son iki ayın en hızlı yükselişinin yaşanmasına neden oldu.

Hindistan, eskiden beri şeker ve buğday ihracatında rol kapmaya çalışıyor. Her ne kadar “yasakladım” dese de bu krizi avantaja dönüştürmeye çalışacaktır.

LİDERLERİN DURUŞU İLE SÖYLEDİKLERİ ARASINDA ÇOĞU KERE PARALEL BİR DURUM YAKALAMAK ZOR OLUYOR

Bu liderlerin duruşu ile söyledikleri arasında çoğu kere paralel bir durum yakalamak zor oluyor. İklim değişikliği ve çevre mesajı veren liderlerin sıra sıra özel uçaklarla Davos’a gelmeleri ve en lüks petrol yakıtlı otomobillerle, helikopterlerle zirveye katılmaları mizaha da neden oldu. Her yıl olduğu gibi çevre Davos’ta yine gündemdeydi.

Çevre duyarlılığı açısından en önemli mesajın da Hindistan’ın karbon ağırlıklı sektörleri karbondan arındırmak için kurulan First Movers Coalition’a katılması oldu. Hindistan, dünya karbon emisyonunun yüzde 30’undan sorumlu ağır sanayi ve taşımacılık sektörlerine sahip bir ülke.

İngiltere Merkez Bankası eski başkanı Marc Carney, çevre ve dijitalleşme mesajının içine başka bir mesaj ekledi: Dijital dönüşüm için finansta da bir devrime ihtiyacımız var.

SON ALTI AYDA KRİPTO PARALAR 1 TRİLYON DOLAR CİVARINDA ERİDİ 

Son altı ayda kripto paralar 1 trilyon dolar civarında eridi. Buna rağmen Davos gündeminde yer almayı bildi. Cryptocurrency adıyla özel bir oturum düzenlendi.

Bundan böyle sağlık konusunun her uluslararası zirvede yer alacağına inanıyorum. Burada da böyle oldu. Pfizer, mevcut ve gelecekte tüm patent korumalı ilaçlarını kar amacı gütmeden 45 düşük gelirli ülkeye sağlayacağını taahhüt etti. Açıklamadan önce, Bill Gates’in Pfizer’a ortak olduğunu da öğrenmemiz bizi şaşırtmadı. Bu gelişmeyle birlikte ilaç devlerinin yeni uluslararası birliktelikler için adım atması beklenebilir.

Otomobil, kullanmayı sevdiğimiz bir araçtan öte anlamlar taşır. Lokomotif bir sektör olmasıyla, her ülke ekonomisinin önemli bir unsurudur. Dünyanın en büyük otomotiv sektörü olan Volkswagen’in CEO’su 2025 yılında Tesla’yı geçebileceklerini Davos’ta açıkladı. Ancak bir şartla. Yapay işlemci alanında gelişme yaşanırsa… Tayvan’ın lider üretici olduğu yapay işlemciler; önümüzdeki dönemde pek çok sektörü ve ülkeyi etkilemeye devam edecek…

Peki, bu gündemler arasında sizin ve bizim yerimiz nerede? Duruşumuzu ve gelecek vizyonumuzu yani gündemimizi değiştirmezsek gelecek umutlarına dair bir şey söylemeyi bırakalım…

Zuhal Mansfield 

TMG Dış Ticaret Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı

mansfield@turcomoney.com