Yazar Kasa-POS konusunda kıyasıya rekabet yaşanıyor

Gürdoğan Yurtsever

Maliye Bakanlığı’nın Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan tebliğler ile zorunlu tutulan “yeni nesil ödeme kaydedici cihaz” uygulamasının ilk aşaması 1 Ekim 2013 tarihinde başladı. Kamuoyunda “Yazar Kasa-POS” olarak bilinen uygulamada kademeli bir geçiş öngörülüyor. öncelikle faaliyetlerinde “mobil EFT-POS” cihazı kullanan restoranlar, ev ve işyerlerine sipariş götüren ve yol kenarı otopark hizmeti veren işletmeler için Yazar Kasa-POS cihazı kullanma zorunluluğu söz konusu. Bu işletmeler 1 Ekim 2013 tarihinden itibaren kullandıkları yazar kasa ve mobil POS yerine, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz satın alarak kullanmak zorundalar. Cihazın faturasının düzenlendiği tarihten itibaren 90 gün içinde vergi dairesine dilekçeyle başvurularak kaydettirilmesi gerekiyor. Bunların dışındaki diğer işletmeler ise mevcut yazar kasa cihazlarını 2015 yılı sonuna kadar kullanabilecek. 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren tüm mükellefler yeni nesil yazar kasa kullanmaya başlayacak.

öDEME SİSTEMLERİNDE YENİ BİR DöNEM BAŞLADI
Cihazda hem yazar kasa, hem de POS özelliği bir arada bulunuyor. Böylece iki farklı cihazda gerçekleşen işlem tek cihaz üzerinden gerçekleştirilebilecek. Yani hem tahsilat yapılabilecek, hem de fiş kesilebilecek. Türkiye’de ödeme sistemleri konusunda yeni bir dönemi başlatan bu uygulama yaklaşık 2 milyon yazar kasa kullanan işletmeyi ilgilendiriyor.

İlk etapta 350 bin mobil POS cihazının, Yazar Kasa-POS cihazlarıyla değişmesi gerekiyor. Mevcut yazar kasalardan daha fazla teknik özellik ve güvenliğe sahip yeni nesil cihazlar ile satış yapıldığı anda satış bilgisinin Maliye’nin veritabanına ulaşması hedefleniyor. Bu değişimi gerçekleştirmeyen işletmelerin büyük tutarlı özel usulsüzlük cezalarıyla karşılaşması söz konusu.

NE DEĞİŞECEK?
Yeni nesil Yazar Kasa-POS’lar ile bir işyerinde bir yazar kasanın yanında artık 4-5 tane POS cihazı görmek mümkün olmayacak. Tek bir cihaz iki işlemi de yapabilecek. Bu şekilde fiş kesilmeden kredi kartıyla alışveriş yapmak artık mümkün olamayacak. Mevcut durumda GSM özelliği olan mobil EFT-POS cihazlarının mülkiyeti Bankalarda. Bu uygulamayla cihazların mülkiyeti bankalardan mükelleflere geçmiş olacak. Böylece işletmeler bankaların kuralları yerine kendi kurallarını işletebilecek ve istediği bankalarla çalışabilecek. Ayrıca işletmeler istediği kadar anlaşmalı bankayı Yazar Kasa-POS cihazına yükleterek kullanabilecek.

ŞİRKETLER ARASINDA BüYüK REKABET VAR!
Bu uygulama Yazar Kasa-POS üretecek ve pazarlayacak şirketler arasında büyük bir rekabeti başlattı. Cihazı üretmek isteyen firmaların öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan yetki belgesi alması gerekiyor.

Ardından cihaz, yolsuzluk testi için Visa ve Master Card’ın yetki verdiği kuruluşların laboratuarlarına gönderiliyor. Daha sonra Tübitak tarafından farklı testler uygulanarak cihaza lisans veriliyor. Bu süreç oldukça zorlu ve uzun sürüyor. Maliye Bakanlığı tarafından onaylı cihaz üreticileri ile cihazların marka ve modelleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayımlanıyor.

Yazar kasa piyasasını domine eden mevcut üreticiler yeni nesil yazar kasaya adapte olmakta ve büyük bir pazar oluşturacak ürünü geliştirmekte büyük güçlük yaşadılar. İlk etapta 1 Temmuz 2013 olarak belirlenen son geçiş tarihi daha sonra cihazları üreten firmaların hazır olmaması ve rekabetin oluşmaması nedeniyle ertelenerek 1 Ekim 2013 tarihine uzatıldı. üç yıl önce Yazar Kasa-POS üretimi için hazırlıklara başlayan MT Bilgi Teknolojileri firması Vera-Delta markalı cihaz için 1 Temmuz öncesinde lisans almayı başaran tek firma oldu ve Denizbank ile işbirliğine giderek piyasada önemli bir pay aldı. Daha sonra Arçelik’in Beko ve E-Data firmasının Profilo markalı cihazları da Maliye tarafından onaylandı. Şu anda onaylı olan bu üç firmanın yanı sıra üç firmanın ürettiği cihazın daha Maliye tarafından teknik incelemesi devam ediyor.

Piyasadaki Yazar Kasa-POS’lar ortalama 1.500 TL civarında satılıyor. Bununla birlikte bazı bankalar belirli bir harcama sözü karşılığında yeni nesil bu cihazları işletmelere ücretsiz verebiliyor. Bu alandaki rekabet yoğun bir şekilde devam ediyor.

10 MİLYAR TL EK VERGİ GELİRİ BEKLENİYOR
İşletmeler ve esnaf için önemli sayılabilecek bir maliyet getirse de bu uygulamanın kayıt dışılığı azaltmak, vergi gelirlerini artırmak ve verimliliği yükseltmek bakımından önemli bir işlevinin olacağını ifade etmek gerekiyor. Dünyada benzeri olmayan bu uygulamayla kredi kartıyla yapılan her alışverişin fişi istisnasız kesileceğinden devletin 10 milyar TL civarında ek vergi geliri beklediği ifade ediliyor. Beklentiler gerçekleşirse bunun orta ve uzun vadede üretim, yatırım ve istihdam verilerine de olumlu yansımaları olacaktır.

Bankacılık Dünyası
Gürdoğan Yurtsever
Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE)
Başkan Yardımcısı