Yeni büyük stratejik ortak Japonya mı?

Prof. Dr. Bener Karakartal

Yüzyılımızın özelliği ekonomide artan ölçüde uluslararası işbirliği ve mega projeler. Bu projelerin bazılarının boyutları dudak uçuklatıyor. Milyar dolarlar ve bazen on milyar dolarlar. Nükleer tesislerden ve mega alt yapı projelerinden bahsediyorum. Türkiye bu açıdan bakıldığında büyük bir şantiye. Geçmişteki siyasi kavgalar, mega projeler konusunda büyük bir geç kalmışlık ortamı doğurdu. Fransa elektriğinin yüzde 80’ini, 80 nükleer reaktörden sağlıyor. Avrupa’nın en ucuz elektriği Fransa’da. Rusya, uzay ve nükleerde 50-60 yıllık deneyim sahibi. Türkiye’deki geçmiş siyasi kavgaların Türkiye’ye çıkardığı acı fatura bu büyük rötar oldu.

MEGA PROJELERDE KİMİNLE İŞ BİRLİĞİ

YAPACAĞIZ ?

İleri yüksek teknolojilerde geçmişte Türkiye, hep Fransa ile işbirliği yaptı. Bu ilişkilerin geçmişi Kanuni Sultan Süleyman’a, üçüncü Selim’e kadar gidiyor. Osmanlı’nın son döneminde İstanbul’un metrosu, gazı, elektriği, finansı Fransız kontrolü altına geçmişti. Yakın zamanda bu ilişkiler sürmeye devam etti. Otomobilde Renault, Ordu ile ortak oldu. Fransa’nın mega şirketleri, en büyükleri Carrefour , Danone, BNP Sabancı ile.

Son ikisi bu ortaklığı bozdular, ama Türkiye’de kalmaya devam ettiler. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, Fransızlarla büyük çapta iş birliği yaptı: metroda, gaz dağıtımında, su arıtmada ve diğer birçok sektörde olduğu gibi.

Türkiye, Fransa ilişkileri daha da gelişebilirdi. Ama olmadı. Fransa, nükleer enerjide , hızlı trenlerde , uzayda ,dev köprü ve tünellerde dünya şampiyonu şirketlere sahip. Bunlar Türkiye’de belki de yüz milyar dolarları aşan teknolojik yüksek iş birlikleri kurabilirlerdi. Olmadı. Sorumluluk Fransızlarda. Cumhurbaşkanı De Gaulle, 1963 Ankara Antlaşması ile Türkiye’ye Avrupa Birliği’nin kapılarını açmıştı. Ama daha sonraki Fransız Cumhurbaşkanları aynı vizyona sahip değillerdi. Kapıyı Yunanistan’a , İspanya’ya, Portekiz’e açtılar. Türkiye’ye

kapattılar. Kaybeden Fransa oldu.

RUSYA İLE İLİŞKİLER İYİ BAŞLADI AMA…

Osmanlı ile çarlık Rusya’sı arasında irili ufaklı 12 savaş yaşandı. Sovyetler Birliği kurulunca Türkiye ile ilişkiler

maksimum düzeyde bozuldu. İki kutuplu dünyada Sovyetler Birliği ve Türkiye, gece ile gündüz gibiydi. Ama Rusya özgürleştikten sonra güney komşusu Türkiye ile büyük çapta ekonomik ilişkiler kurabilirdi. Böyle de oldu. Türkiye inşaat ve turizmde avantajlıydı. Rusya ise uzayda, nükleerde, enerjide. Bu sektörlerde hatırı sayılır gelişmelerde kaydedildi. Sonra acaba hız kesildi mi? Rusya, Türkiye ile bir büyük hayalde işbirliği yapabilirlerdi.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa ve Almanya’nın yanyana gelip Avrupa Birliğini kurdukları gibi. Ama olmadı. Putin’in askeri stratejik hırsı, siyasi vizyonunun önüne geçti. Putin Suriye’yi, Türkiye’ye tercih etti. Neden böyle oldu? Netice: Türkiye’de bir güvensizlik duygusunun tohumları atıldı.

JAPONYA TüRKİYE’DE DOLU DİZGİN KOŞUYOR

Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Türkiye’ye kısa zamanda üç ziyaret gerçekleştirdi. İki ülke arasındaki işbirliği hızla gelişiyor. Sinop Nükleer Santrali, İzmit Körfez Köprüsü projeleri hayata geçiyor. Köprüler, elektrik santralleri, hastaneler, hızlı tren hatları, iletişim uyduları konularında işbirlikleri hedef teşkil

ediyor. İki ülke arasında hiçbir siyasi sorun yok. Abe “Japonya ve Türkiye büyük Asya Kıtasını doğudan ve batıdan destekleyen iki kanat oldu. Türkiye ve Japonya’nın , bu iki kanadın kuvvetle kanat çırpmasını istiyoruz” diyor.Kısa bir süre önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Japonya’ya gitti ve Japonlara “çanakkale Boğaz Köprüsü, üç katlı büyük İstanbul tüneli ve Ankara-İstanbul yeni hızlı tren hattı için ortaklık yapabiliriz” teklifini götürdü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaklaşık 500 Japon yatırımcı ile Türkiye’deki yatırım imkanlarını konuştu. özellikle beş büyük Japon firma ile Türkiye’de yatırımlar üzerine detaylı görüşme yaptı. Bunlar

Mitsui, Mitsubishi, IHI, Toyota ve Hitachi. Japon yatırımcılar, özellikle nükleer tesisler ve Afşin-Elbistan termik santrali ile ilgili. Toyota yeni bir cip modelini Türkiye’de üretmeye başlayacak. Toyota’nın hibrit otomobili Türkiye’de üretmesi de gündemde. Marmaray’da ve İzmit Köprüsü’nde Japonlar aktif görev aldı. Şimdi çanakkale Köprüsü’ne de Japonlar katılmak istiyorlar. Türk-Japon işbirliği dört nala koşmaya hazırlanıyor. Siyasetin karabulutlarının ekonomiyi gölgelemediği zaman ortaya çıkan netice bu.