Yıldızı parlayan ülke: Türkmenistan

♦ Mega projeler kapsamında çin ile doğalgaz projesini devreye sokan Türkmenistan, ülkeyi Afganistan üzerinden Pakistan ve Hint Okyanusu’na bağlayacak TAPI projesiyle doğalgazını Uzakdoğu pazarlarına ulaştıracak.

♦ Enerjideki dev projelerden biri olan Nabucco ile batı pazarlarına ulaşmayı hedefleyen Türkmenistan; sanayi,tarım, tekstil ve turizm sektörlerinde de büyüyerek ekonomisini çeşitlendirme stratejisi izliyor.

YILDIZI PARLAYAN üLKE ENERJİYLE BüYüYOR
Doğalgaz ve petrol kaynaklarıyla kalkınma hamlesini sürdüren Türkmenistan lokomotif sektör olan enerji ile Orta Asya‘nın en önemli ülkesi haline geliyor.

Bağımsızlığını 1991 yılında kazanan ve Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov’un liderliğinde ekonomide rekor büyümeye imza atan Türkmenistan, zengin enerji kaynaklarıyla bölgenin parlayan yıldızı haline dönüştü.

Doğalgaz ve petrol gibi stratejik kaynaklara sahip olan ülke, milyarlarca dolarlık dev projeleri hayata geçirerek elini güçlendiriyor. Ekonomide çeşitlendirme stratejisi izleyerek dünyanın çeşitli ülkeleriyle ortak projeler yürüten ve inşaat, tarım, sanayi, tekstil gibi sektörlerde varlığını arttıran Türkmenistan, enerji sektöründeki kapasitesini arttırıyor. Yeni santraller, elektrik hatları ve trafolar kuruluyor, mevcut enerji tesislerinin imarı ve modernizasyonu yapılıyor.

Aşkabat şehri; modern konutlar, alışveriş merkezleri, gökdelenler ve geniş caddeleriyle ülkeye çağdaş bir görünüm katıyor. Hala bir şantiye görünümünde olan başkent, Avrupa ülkelerini aratmayan bir yapılanmayla dikkat çekiyor. İnşaat ve diğer sektörlerin yanında Türkmenistan’ın Antalya’sı olarak tanımlanan Avaza’da, lüks oteller yapılarak turizm sektörü adına önemli adımlar atılıyor.
Tarafsızlık ve “açık kapılar” siyasetiyle uluslararası işbirliklerini yürüten Türkmenistan’ın en önemli ticaret ortakları; Rusya, Kazakistan, çin, Türkiye, İtalya, Almanya, Japonya, İsviçre, Fransa, İran ve diğer ülkelerdir. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov‘un ekonomik stratejisine göre: 2030 yılına kadar en önemli sektörler yakıt ve enerji tesisleri olmaya devam edecek.

Bu strateji, yaşam standartlarının yükselmesini ve ülkenin ekonomik açıdan kalkınmasını sağlayacak, ayrıca ülkeye büyük döviz kazançlarının girmesi temin edilecek. Türkmenistan‘ın petrol ve gaz tesislerini geliştirme programı; 2030 yılına kadar gaz üretimini 250 milyar metreküpe, petrol üretimini ise 110 milyon tona kadar çıkarmayı hedefliyor. Türkmenistan enerjisinin uluslararası boru hatları ile dünya pazarlarına çıkarılması için büyük ölçekli projeler yürütülüyor. Bunlar, Türkmenistan-çin, Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan ve Trans-Hazar gibi doğal gaz boru hatlarıdır.

Türkmenistan‘ın yatırım politikası tüm değişim süreçlerinin yönetimini sağlamaya, sürdürülebilir ekonomiyi yaratmaya, hükümet programlarını ve yatırım projelerini toplumsal ihtiyaçlara ve ticari ilgiyi karşılamaya yönelik yürütülüyor.
Doğalgaz ve petrol gibi stratejik kaynaklara sahip olan ülke, milyarlarca dolarlık dev projeleri hayata geçirerek elini güçlendiriyor. Ekonomide çeşitlendirme stratejisi izleyerek dünyanın çeşitli ülkeleriyle ortak projeler yürüten ve inşaat, tarım, sanayi, tekstil gibi sektörlerde varlığını arttıran Türkmenistan, enerji sektöründeki kapasitesini arttırıyor. Yeni santraller, elektrik hatları ve trafolar kuruluyor, mevcut enerji tesislerinin imarı ve modernizasyonu yapılıyor.

TEKSTİL ENDüSTRİSİ GELİŞİYOR
Türkmenistan‘da modern teknolojiler ile donatılmış, ihracat odaklı tekstil sanayisi de ekonomiye önemli katkı sağlıyor. Tekstil endüstrisinin gelişimi istihdama da katkı sunuyor.

Yeni tesislerin açılması, pamuktan üretilen jakar, portyer, kadife, patiska, basma gibi elbise amaçlı kumaşların çeşidinin arttırılmasına yardımcı oluyor. Türkmenistan‘da tekstil komplekslerinin inşaatına yönelik yabancı yatırımcıların çekilmesi için uygun koşullar oluşturulmuş durumda. ülkede halı dokumacılığı da oldukça gelişmiş durumda.

Halı dokumacılığı sanatının geliştirilmesi ve teşvikinde “Türkmenhalı” devlet kurumu büyük rol oynuyor. İpek sanayinin geliştirilmesi ve imalatına da büyük önem veriliyor.

TARIM TEMEL HEDEFLER ARASINDA
ülkenin tarım endüstri sektörünü kalkındırmanın temel hedefleri halkın çevre yönünden temiz, yüksek kaliteli besin ihtiyaçlarını karşılama, rafineri sanayilerine hammadde sağlama, üretim verimliliğini artırma ve yeni ekonomik ilişkiler kurma temelinde gıda güvenliğini güçlendiriyor. Bu sorunların çözümü için Türkmenistan mevzuatında yerli tarım üreticileri için teşvikler sağlanıyor.
Bunlar, dayhan derneklerini ekonomik yönden destekleme, araziler için düşük ödeme, su kaynaklarını ücretsiz kullanma, vergiden muaf olma ve kendi ürünlerini ihraç etme gibi avantajlardır.
Ayrıca, Türkmenistan Hükümeti gübre ve diğer maliyetleri satın alma, işleme konularında % 50 indirimli olarak çiftçileri destekliyor. Tarım endüstrisi teknolojilerinin satın alınma işlemi devlet tarafından desteklenmektedir.

ZENGİN DOĞALGAZ YATAKLARI BULUNDU
Türkmenistan‘ın güneyindeki Amudarya havzasında bulunan Güney Yolöten-Osman ve Yaşlar alanında yapılan incelemelerde önemli gaz kaynakları tespit edildi. Buna göre Güney Yolöten ve Osman için yapılan değerlendirmeyle: düşük ihtimalle – 4 trilyon m3; orta ihtimal – 6 trilyon m3; yüksek ihtimal – 14 trilyon m3 gazın olduğu sonucuna varıldı. En büyük Türkmen gaz yatağı olan Dövletabad ile kıyaslandığında, Güney Yolöten-Osman gaz yatağı dünyada en büyük yataklar arasında dördüncü veya beşinci sırada yeralıyor. İnceleme sonuçlarına göre Yaşlar yatağında ise düşük ihtimalde – 0,25 trilyon m3, orta ihtimal – 0675 trilyon m3, yüksek ihtimal – 1,5 trilyon m3 gazın olduğu sonucuna varıldı.

İNŞAAT ENDüSTRİSİ BüYüYOR
İnşaat sektörünün gayri safi yurtiçi hâsılat payı yaklaşık % 6‘dır. İnşaatlarda ve yapı malzemeleri sanayisinin işletmelerinde Türkmenistan ekonomisinde çalışan toplam işçi nüfusunun % 9’dan fazlasını istihdam ediyor. Türkmenistan‘ın inşaat sektöründe 3 binden fazla işletme ve kuruluş bulunuyor.

ULAŞTIRMA VE İLETİŞİM ALTYAPISI
Türkmenistan, ülke ekonomisinin sürdürülebilir kalkınmasını sağlayan altyapının önemli alt sektörü (demiryolu ve karayolu, deniz ve nehir limanları, boru hatları) olarak ulaştırma ve iletişim sisteminin kalkınmasına büyük önem veriyor.

DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
Türkmenistan demir yolu taşımacılığını aktif olarak geliştiriyor. Şu anda, Türkmenistan‘da demiryollarının uzunluğu yaklaşık 3100 kilometredir. 16 yıllık süreçte 1200 kilometreden fazla uzadı. İhracat ve ithalat mallarının % 80’den fazlasının demiryolu taşımacılığı ile nakledilmesi, bu taşımacılığı çekici kılıyor. Bu nedenle, son yıllarda, demir yollarının geliştirilmesine büyük önem veriliyor.

“KUZEY-GüNEY” ULAŞTIRMA KORİDORU
Türkmenistan topraklarında şu anda Hazar Denizi‘nin doğu kıyısı boyunca uzanan “Kuzey-Güney” uluslararası demiryolu koridorunun bir parçası olan yaklaşık 900 kilometre uzunluğundaki Uzen (Kazakistan)-Gızılgaya-Bereket-Etrek-Gürgen (İran) demiryolu hattının yapımı devam ediyor.

HAVA TAŞIMACILIĞI
Bağımsızlık yılları boyunca havayolu taşımacılığı büyük önem taşıdı. Aşkabat‘ta saatte 1600 yolcuya hizmet verme kapasiteli havalimanı kompleksi inşa edildi, hava trafik kontrol sistemi tamamıyla yenilendi, yeni uçuş ve iniş pisti yapıldı, yeni modern uçaklar ve helikopter satın alındı. Günümüzde birçok yabancı uçak, Türkmenistan hava sahasından geçiyor.

Türkmenistan‘ın hava araçları parkında dünyaca ünlü “Boeing” uçak şirketinin ürünü olan “Sikorski” ve “Süper Puma” helikopterleri bulunuyor. Yeni filosunu “Boeing” uçakları ile tazeleyen Türkmenistan, şirketle işbirliğini gelecekte de devam ettirecek.

“Türkmenhovayolları” ulusal devlet acentesi iç uçuşlar hariç Abu Dabi, Amritsar, Almatı, Bangkok, Birmingem, Deli, Londra, Moskova, Minsk, Pekin, İstanbul, Frankfurt ve Kiev olmak üzere toplam 13 hava yolu hattına uçuş yapıyor.

DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞI
Türkmenistan‘da deniz yolu taşımacılığı da geliştiriliyor. Türkmenbaşı limanının yenilenmesiyle kapasitesi iki katına çıktı. Liman, tüm yıl boyu deniz gemilerini kabul etme ve gün boyu yükleme ve boşaltma işlerini gerçekleştirme imkânına sahip. Deniz limanının yeniden yapılanması ve Türkmenbaşı kentinde yeni bir modern deniz istasyonunun inşası planlanıyor.

RAKAMLARLA TüRKMENİSTAN EKONOMİSİ
– Türkmenistan‘da sanayi üretimi: Son 9 yılda 5 kat artış gösterdi.
– Enerji: 2030 yılına kadar gaz üretimi hedefi 250 mlr m3 – şuan yılda 100 mlr m3 gaz üretimi yapılıyor. Türkmenistan Kalkınış Gaz sahası 28.5 milyar m3 ile dünyanın en büyük 2. doğalgaz sahası konumunda.
– Tekstil: 2010 yılında ülkede 84 bin ton örme pamuk ipliği, 184,5 milyon m2 pamuklu kumaş, 8,2 bin ton örme kumaş değerinde üretim yapıldı. Büyük bölümü Türk yatırımı olmak üzere toplam 1.5 milyar dolarlık yatırım yapıldı, Türkmenistan Devleti ile ortak yatırımlar da yapıldı. 2011 yılında 1 milyon ton pamuk toplandı.
– Tarım: Tarım endüstrisi teknolojik yönden geliştiriliyor. Tarım endüstrisi teknolojilerinin satın alınma işlemi devlet tarafından destekleniyor. Hükümet gübre ve diğer maliyetleri satın alma, işleme konularında % 50 indirimli olarak çiftçileri destekliyor.
– Telekomünikasyonda da yeni fırsatlar doğdu. Devlet şirketi “Altyn Asyr” ülkede çalışmakta olan tek operatörkonumunda.

TURİZM SEKTöRü öNE çIKIYOR
Hazar Denizi‘nin Türkmen kıyısında şifa veren ve doğa güzellikli turizminin gelişimi için çok büyük fırsatlar bulunuyor. ülkenin bu bölgesi yumuşak iklimi, madeni ve çamur kaynakları, altın kumsalları, harika güzel deniz manzarası, “Kuş pazarları”, Hazar devlet doğa rezervlerinin biyolojik çeşitliliğine göre eşsiz, sulak alanları olan yerlerdir. Türkmenistan’da Avaza önemli bir turizm bölgesi haline dönüştü. Antalya’ya benzeyen bir modelle hızla gelişen Avaza’ya önemli yatırımlar yapılıyor. 1700 hektarlık alanda “Avaza” Ulusal turizm bölgesinde otel ve tatil köyleri, diğer tatil merkezli tesisler ile kapasitesi 254,2 MW olacak elektrik santralinin inşaatı da dâhil olmak üzere pek çok proje hala devam ediyor. Avaza‘dan birkaç saat uzaklıkta yerleşen Mollagara gölü, tuzlu suyu ve şifalı siyah çamuru ile omurga ağrısı bulunan insanlara doğal tedavi sunuyor.

TELEKOMüNİKASYON
ülkede hızlı bir şekilde, otomatik telefon santrallerinin yenilenmesi ve inşası, uluslararası şebekelerin genişletilmesi, şebekelerin üye sayısının ve iletişim hizmetlerinin çeşidinin arttırılmasıyla, telekomünikasyon altyapısı geliştiriliyor.

BANKACILIK SİSTEMİ
Bağımsızlıktan bu yana Türkmenistan‘da Türkmenistan Merkez Bankası ve ticari bankalar sistemi olmak üzere etkili çalışan, iki dereceli bankacılık sistemi kuruldu.Türkmenistan‘daki bankaların faaliyetleri “Türkmenistan‘ın Merkez Bankası”, “Ticari Bankalar ve Bankacılık Faaliyetleri”, “Döviz düzenlemesi” yasalarına ve diğer hükümlere göre yürütülüyor. Bankacılık sisteminin ikinci düzeyini 5 devlet ticari bankası ve 120 şubesi, 3 anonim ticaret bankası, 1 ticari banka ile yabancı sermayeli 2 banka oluşturuyor.

KARAYOLU TAŞIMACILIĞI GELİŞTİ
Karayolu taşımacılığı devletin ekonomideki en önemli bağlantı anahtarı. ülkede her sene karayolu taşımacılığı ile yaklaşık 500 milyon ton yük ve 1 milyar yolcu taşınıyor. Bağımsızlıktan bu yana, ülkede araç sayısı üç kat daha arttı. Günümüzde, devlet kara yollarının uzunluğu 13,7 bin kilometredir. Ayrıca, şehir içi düzeyde, sert kaplı ve çok kavşaklı otoyolların yaygın bir ağı bulunuyor. Günümüzde toplam uzunluğu 1600 kilometre olan “Türkmenbaşı-Aşkabat-Marı-Türkmenabat” ve “Aşkabat-Karakum-Daşoğuz” otoyollarının inşaatı ile ilgili geniş çaplı çalışmalar yürütülüyor.

ATAVATAN’DAN MüJDE VERDİ
Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve ekonomik işbirliğinin arttırılması için Türkmenistan’ı ziyaret ederek, Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov’la görüşen Ekonomi Bakanı Zafer çağlayan, müjdeli haberleri açıkladı:

♦ Merkez bankaları devreye girerek, ikili ticarette TL ve Manat kullanımı sağlanacak.
♦ Türk Türkmen Bankası’nın sermayesinin arttırılması için gerekli girişimler yapılacak.
♦ Mersin ve Türkmenbaşı kardeş şehir ilan edilerek, iki ülke arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkiler arttırılacak.
♦ Türkmenistan’da yapılacak nikah salonu, mescit, pazar yeri inşaatları Türk firmalara verilecek.

TüRK İŞ ADAMLARINA YATIRIM çAĞRISI
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ile yaptığı görüşmeden büyük
memnuniyet duyduğunu ifade eden Ekonomi Bakanı Zafer çağlayan, ‘Atavatan‘da iş yapan
firmalar kazançlı çıkar‘ diyerek, girişimcilere yatırım çağrısı yaptı.

Atavatan Türkmenistan’ı ziyaret eden Ekonomi Bakanı Zafer çağlayan; Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ile biraraya geldi. Şubat ayı başında yoğun seçim çalışmaları öncesinde yapılan görüşmede, iki ülke arasındaki ticaret hacminin arttırılması için atılması gereken adımlar konuşuldu.
Atavatan’da olmaktan büyük mutluluk duyduğunu belirten Zafer çağlayan, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov’un yoğun seçim gündemine rağmen kendileriyle yakından ilgilendiğini söyledi.

Ekonomik iş birliğine dair Hükümetlerarası Türk – Türkmen Komisyonu ( HEK ) IV. dönem toplantısına katılan Zafer çağlayan, daha sonra Türkmenistan-Türkiye İş Forumu ve İkili İş Görüşmeleri toplantısında salonu dolduran iş adamlarına seslendi.

Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov’la yaptıkları görüşmeden müjdeli haberler çıktığını söyleyen Bakan Zafer çağlayan, özellikle Avaza’daki turizm yatırımlarında, Türk iş adamlarının daha aktif rol oynamasının beklendiğine işaret ederek; “Sayın Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, iki ülke arasındaki ilişkilerin artırılması için her türlü kolaylığı sağlayacaklarını söylediler.

İnşaat, turizm, tarım, hayvancılık, gıda ve sanayi alanında Türk iş adamlarını yatırıma davet ettiler, Türkmenistan’ın çağdaş gelişimine katkı sunmamızı bekliyorlar. Bizler adında Türk kelimesi olan iki ülke olarak ilişkilerimizi her geçen gün daha da güçlendiriyoruz.

Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ile son olarak yaptığımız görüşmenin ardından önemli adımların atılması konularında kendileri bizzat talimat verdiler. Görüşmelerin ardından ortaya çıkan müjdeli haberler içinde örneğin; merkez bankaları devreye girerek, ikili ticarette TL ve Manat kullanılmasını sağlayacak.

Türk Türkmen Bankası’nın sermayesinin arttırılması sağlanacak. Mersin ve Türkmenbaşı kardeş şehir ilan edilecek. Ayrıca Türkmenistan’da yapılacak nikah salonu, mescit, pazar yeri inşaatları Türk firmalara verilecek” açıklamasında bulundu.

COCA COLA YENİ YATIRIMLARIN İŞARET FİŞEĞİDİR
Ekonomi Bakanı Zafer çağlayan: “Coca Cola‘nın, Türkmenistan‘a yaptığı 25 milyon dolarlık ek yatırım, bu ülkeye yapılacak yeni yatırımların işaret fişeği olacak.”

Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta, Coca Cola’nın ek yatırım ünitesinin açılış törenine de katılan Ekonomi Bakanı Zafer çağlayan, yeni yatırımın bölge ülkelerine ihracat yapılmasına imkan sağlayacağını ifade ederek, Türk firmalarını gıda, tarım, hayvancılık alanında yatırım yapmaya davet etti.

Türk firmaların, bu ülkede yapacakları yatırımdan kazançlı çıkacaklarını dile getiren çağlayan, bu ülkedeki yatırım imkanlarının ciddiyetle değerlendirilmesi gerektiğini savunarak, “Bu fabrika Türkmenistan’da yapılacak yatırımların işaret fişeğidir” dedi. Bakan çağlayan ve beraberindeki heyet, daha sonra ek üniteyi hizmete açarak, üretim tesisini gezdi. Yetkililerden bilgi alan çağlayan’a, tesiste üretilen gazlı içeceklerden ikram edildi.

HABERİN DEVAMI TURCOMONEY‘DE!
TURCOMONEY MART 2012 SAYISI, YAYSAT BAYİLERİNDE!
AYRICA D&R, REMZİ KİTABEVİ, KABALCI KİTABEVİ VE NT MAĞAZALARINDA…